Λουκάς Θεοδωρακόπουλος

Ο Λουκάς Θεοδωρακόπουλος γεννήθηκε στην Άμφισσα το 1925. Ποιητής, πεζογράφος και μεταφραστής με πλούσιο μεταφραστικό έργο, ( Ζ. Π. Σαρτρ, Μισίμα, Όσκαρ Ουάϊλντ, Ντ. Φερναντέζ, Ζαν Ζενέ, Χ. Τζέημς, Τουρνιέ, Μπουκόφσκι, Τρότσκι κ.ά), και ένας από τους πρωτοπόρους του gay κινήματος στην Ελλάδα. Το 1976 μαζί με τον σκηνοθέτη Αντρέα Βελισσαρόπουλο και τον ποιητή Ανδρέα Αγγελάκη ήταν εκείνοι που δημιούργησαν το «Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλόφιλων Ελλάδας» (ΑΚΟΕ), ενώ υπήρξε και ο εκδότης του ιστορικού gay περιοδικού ΑΜΦΙ (1978) και διευθυντής του από το τεύχος 4 έως το 16/17 – της λαμπρής και δύσκολης πρώτης του περιόδου - που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην συνειδητοποίηση ότι τα προβλήματα των ομοφυλοφίλων δεν προέρχονται από τον ερωτικό τους προσανατολισμό αλλά από ένα αρρωστημένο πλέγμα αντιλήψεων της κοινωνίας. Το ΑΚΟΕ όπως και το ΑΜΦΙ, στηρίζοντας ...
επιθετικά, το δικαίωμα στην ελεύθερη επιλογή της σεξουαλικότητας και απαιτώντας την κατάργηση των διακρίσεων, συνέβαλαν αποτελεσματικά στην απενοχοποίηση της «ομοφυλόφιλης επιθυμίας» (όπως ήταν ο υπότιτλος του περιοδικού), στην εδραίωση της αυτοπεποίθησης των ομοφυλοφίλων, και στην δημιουργία της απαραίτητης ορατότητος καθώς διεκδίκησαν δυναμικά τα δίκαια αιτήματα τους. Πρόβαλαν τον gay λόγο, ανέδειξαν τον πολιτικό χαρακτήρα του gay ζητήματος και έβαλαν τα θεμέλια για την διαμόρφωση της gay κουλτούρας που μέχρι τότε ήταν απούσα στην Ελλάδα.

 
Αυτολογοκρίνοντας το ένοχο μυστικό

Του Λουκά Θεοδωρακόπουλου

"Όταν μιλάμε για ομοφυλοφιλία και καλλιτεχνική δημιουργία οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι η ομοφυλοφιλία, στη σύνδεσή της με την πνευματική ή καλλιτεχνική δημιουργία, δεν είναι παρά η ιστορία της καταπίεσής της. Απλώς η καταπίεση και οι τρόποι της πρακτικής της εφαρμογής εξαρτώνται από την ιστορική περίοδο και τη χρονική συγκυρία, μπορούν δε να ασκούνται άμεσα ως κρατική καταστολή, με φυλακίσεις εξορίες, βαριές καταδίκες, ακόμα και με θάνατο, είτε έμμεσα ως αυτολογοκρισία. Στην πρώτη περίπτωση υπάγονται τα ολοκληρωτικά και θεοκρατικά καθεστώτα, καθώς και οι κάθε είδους δικτατορίες. Είναι γνωστές οι διώξεις κατά το Μεσαίωνα, όταν οι ομοφυλόφιλοι στέλνονταν στην πυρά μαζί με τις μάγισσες από την Ιερά Εξέταση• είναι γνωστές οι αιματηρές εκκαθαρίσεις στη ναζιστική Γερμανία με τη «Νύχτα των μεγάλων μαχαιριών» που απαθανάτισε ο Βισκόντι στους «Καταραμένους» και με τις χιλιάδες των ομοφυλόφιλων που πέθαναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και που οι επίσημοι ιστορικοί αποσιώπησαν εσκεμμένα, για να 'ρθουν στο φως μονάχα χάρη στις έρευνες των ομοφυλοφιλικών κινημάτων κατά τη διάρκεια των ετών της Αμφισβήτησης• είναι γνωστές οι απηνείς διώξεις στη σταλινική Σοβιετική Ένωση όπου οι άσημοι ομοφυλόφιλοι κλείνονταν στα ψυχιατρεία και υποβάλλονταν στη βάρβαρη «θεραπεία αποστροφής» ή στέλνονταν στη Σιβηρία μαζί με τους «αντιδραστικούς» καλλιτέχνες -ομοφυλόφιλους ή μη-που δεν δέχονταν να υπηρετήσουν το καθεστώς• είναι γνωστή, τέλος (για να 'ρθουμε και στα δικά μας) η αντιομοφυλόφιλη μανία των κυβερνήσεων της Δεξιάς και των συνταγματαρχών με τις περιβόητες «επιχειρήσεις Αρετή» και το φασιστικής έμπνευσης νομοσχέδιο «Περί της εξ αφροδισίων νόσων προστασίας και άλλων συναφών θεμάτων», που άφησαν κληρονομιά στις δύο πρώτες μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις Καραμανλή, ενάντια στο οποίο αγωνίστηκε το ΑΚΟΕ πετυχαίνοντας σημαντικά τη βελτίωσή του. Η δεύτερη περίπτωση (της αυτολογοκρισίας) είναι προφανές ότι αναφέρεται στα φιλελεύθερα καθεστώτα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Εδώ ο ομοφυλόφιλος έχει δικαίωμα ύπαρξης και ανάλογα με την ποινική νομοθεσία της κάθε χώρας απολαμβάνει κάποιες ελευθερίες. Από την άλλη μεριά ωστόσο, ζώντας μέσα στο ανδροκρατικό κλίμα μιας πατριαρχικής κοινωνίας με βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις, δεν έχει τη δυνατότητα ούτε ν' αναπτύξει ελεύθερα την προσωπικότητά του ούτε να διεκδικήσει το ελάχιστο μερίδιο χαράς που του αναλογεί. Κατατρυχόμενος συνήθως από αισθήματα ενοχής, προσπαθεί να εξισορροπήσει με το περιβάλλον του (σπίτι, δουλειά, φιλικές σχέσεις) αποκρύπτοντας όσο μπορεί καλύτερα την ιδιαιτερότητά του και πασχίζοντας να περάσει στο έδαφος της ποθητής νομιμότητας, είτε κάνοντας κάποιον επισφαλή γάμο είτε καταπνίγοντας όσο γίνεται τις σεξουαλικές ανάγκες του με αποτέλεσμα να ζει μια μίζερη ερωτική ζωή. Μιλάμε φυσικά για τους απλούς -που είναι και οι περισσότεροι- ομοφυλόφιλους• για κείνους που έχουν άγνοια για το τι ακριβώς τους συμβαίνει και οι οποίοι συχνά συγχέουν τις ενδεχόμενες ψυχολογικές διαταραχές τους -αποτέλεσμα της καταπίεσης που δέχονται- με την ίδια τη σεξουαλική τους τάση, πιστεύοντας ότι είναι «άρρωστοι» ή «ανώμαλοι», όπως τους βεβαιώνει ένα μεγάλο τμήμα της ετεροφυλόφιλης κοινωνίας. Αν σκεφτεί κανείς ότι ακόμα και σήμερα, ύστερα από τόσους αγώνες των ομοφυλόφιλων οργανώσεων για την ενημέρωση του κοινού και την απενοχοποίηση των ίδιων των ομοφυλόφιλων, τη διαγραφή της ομοφυλοφιλίας από τον κατάλογο των ασθενειών της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, εξακολουθούν να υπάρχουν άνθρωποι που καταφεύγουν (πιεζόμενοι συνήθως από τις οικογένειές τους) στους ψυχίατρους για να τους «λύσουν» το πρόβλημα και ψυχίατροι που δέχονται να παίξουν αυτό το ρόλο, εκμεταλλευόμενοι τη δεινή θέση των πελατών τους, καταλαβαίνει τι τρομερή επίδραση μπορεί να έχει η νοοτροπία ενός λαού στη διατήρηση της μισαλλοδοξίας ενάντια σε μια σεξουαλική μειονότητα, καθώς η στάση αυτή αναπαράγεται εξ απαλών ονύχων μέσα στους κόλπους της οικογένειας και τρέφεται καθημερινά από τα πρότυπα που προβάλλουν τα ΜΜΕ και η διαφήμιση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τις τελευταίες δεκαετίες έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος και ότι μια μεγάλη μερίδα του κοινού -ιδίως οι νέοι- έχει αλλάξει στάση απέναντι στο θέμα, με την προϋπόθεση συνήθως ότι αυτό δεν τους αφορά και ότι οι ομοφυλόφιλοι κρατούν τα προσχήματα. Το «κακό» της σεξουαλικής απελευθέρωσης είναι ότι απενοχοποιώντας τους ομοφυλόφιλους, κατά κάποιον τρόπο τους γκετοποίησε, αποκόβοντάς τους ώς ένα σημείο από το υπόλοιπο ετεροφυλοφιλικό σώμα. Κάτω απ' αυτές τις συνθήκες και εφόσον το παγκόσμιο σύστημα, παρά τις σημαντικές παραχωρήσεις που έχει κάνει προς τη γυναίκα, εξακολουθεί να παραμένει ανδροκρατικό, δεν μπορεί να μιλάει κανείς για ριζική λύση του προβλήματος, για εξομοίωση δηλαδή ομοφυλόφιλων-ετεροφυλόφιλων στο θέμα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, αλλά μονάχα για βελτίωση των όρων της ζωής τους. Και η τελευταία αυτή μονάχα με μια επιστημονικά σωστή και δίκαιη εισαγωγή του μαθήματος σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία θα μπορούσε να επιτευχθεί, όπως έχει γίνει σε ορισμένες δυτικές χώρες. Στην περίπτωση των «υποψιασμένων» ομοφυλόφιλων, εκείνων δηλαδή που έχουν επίγνωση του «προβλήματός» τους και δεν χρειάζεται να καταφύγουν στα «φώτα» των ψυχιάτρων, τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Ξέροντας ότι θα ζήσουν με το «πρόβλημα» όλη τους τη ζωή, συμμορφώνονται όσο μπορούν -ή όσο η δημόσια εικόνα τούς το επιτρέπει- με τις κοινωνικές νόρμες, αποκρύπτοντας τις σεξουαλικές προτιμήσεις τους και διοχετεύοντας τις δραστηριότητές τους σε χώρους που επιδέχονται ή υπόσχονται μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων: καλλιτεχνικά επαγγέλματα (μόδιστροι, χορευτές, ηθοποιοί κ.λπ.). Κατά ένα κοινωνικό και λογικό παράδοξο -εφόσον η θρησκεία καταδικάζει αυστηρά την ομοφυλοφιλία- πολλοί ομοφυλόφιλοι καταφεύγουν στην ιεροσύνη, με ολέθριες μερικές φορές συνέπειες. Δεν θα 'ταν άσκοπο επίσης να επισημάνουμε ότι αρκετοί ομοφυλόφιλοι -συνειδητοί ή λανθάνοντες- υπακούοντας στα κοινωνικά πρότυπα ή ικανοποιώντας βαθύτερες ψυχολογικές ανάγκες, προχωρούν ακόμη πιο πέρα: παντρεύονται και κάνουν παιδιά, πράγμα κατά κανόνα επικίνδυνο κάτω από τις παρούσες συνθήκες. Στο χώρο της λογοτεχνίας -και γενικά στο χώρο των τεχνών- συναντούμε πολλούς ομοφυλόφιλους. Κι εδώ ωστόσο, προϋπόθεση για την επιβίωσή τους όχι μονάχα τη βιολογική, αλλά και την καλλιτεχνική, είναι η απόκρυψη της ομοφυλόφιλης ιδιότητας. Τα παραδείγματα είναι άπειρα, όπως άπειρες είναι και οι τραγικές συνθήκες με τις οποίες τελείωσαν τη ζωή τους πολλοί ομοφυλόφιλοι δημιουργοί. Ο Οσκαρ Ουάιλντ, που ήταν παντρεμένος και είχε δύο παιδιά, αναγκάστηκε να μιλήσει για την ομοφυλοφιλία του μόνο όταν βρέθηκε κλεισμένος στις φυλακές του Ρίντινγκ, κυνηγημένος από το λόρδο Κουίνσμπερι, γράφοντας το περίφηφο «De Profundis», όπου εξιστορεί τις περιπέτειές του με το γιο του λόρδου. Αυτά συνέβαιναν την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα μέσα στο κλίμα της πουριτανικής βικτωριανής Αγγλίας, όταν ο Μπέρναρ Σο μάταια έψαχνε να βρει ανθρώπους στον πνευματικό χώρο πρόθυμους να δώσουν την υπογραφή τους για την υποστήριξη του συγγραφέα τού «Ντόριαν Γκρέι». Πολύ αργότερα, ο Φόρστερ δεν θα τολμήσει να δημοσιεύσει τον «Μορίς», πράγμα που θα γίνει μονάχα αφού πεθάνει, ενώ στη Γαλλία ο Κοκτό εκδίδει ανώνυμα το «Λευκό Βιβλίο» και ο Προυστ αλλάζει το φύλο των ηρώων του από το αρσενικό στο θηλυκό. Την ίδια μέθοδο ακολουθούν πολλοί ομοφυλόφιλοι ξένοι συγγραφείς, ακόμα και δικοί μας, νοθεύοντας έτσι τη γνησιότητα του έργου τους. Γενικά μιλώντας, θα μπορούσε κανείς να πει ότι οι λογοτέχνες συγγραφείς, ακολουθώντας τη σοφή συμβουλή του Καβάφη, «βάζουν του ερωτισμού τους τα οράματα/ μισοκρυμμένα μες στις φράσεις τους». Συχνά βέβαια ακολουθεί και το εξής φαινόμενο: ο λογοτέχνης ή ο ποιητής ωριμάζοντας (δηλαδή αποκτώντας αυτοπεποίθηση ή απενοχοποιούμενος) περνάει από τον υπαινικτικό τρόπο γραφής στην άμεση αποκάλυψη των ομοφυλοφιλικών του τάσεων, πράγμα που τα τελευταία χρόνια όχι μόνο δεν έχει δυσμενείς επιπτώσεις, αλλά είναι και στοιχείο «αβανταδόρικο» μέσα στο σκανδαλοθηρικό κλίμα που επικρατεί πάνω σ' αυτό το θέμα. Υπάρχουν ωστόσο και συγγραφείς που σε ορισμένες παλιότερες εποχές διακινδυνεύουν πραγματικά τη φήμη ή το μέλλον τους, όπως για παράδειγμα ο Αντρέ Ζιντ, που κόντεψε να χάσει το βραβείο Νόμπελ εξαιτίας του βιβλίου του «Corydon» για την ομοφυλοφιλία ή άλλοι, όπως ο περίφημος μαρκήσιος ντε Σαντ που πέρασε αρκετά χρόνια της ζωής του στις φυλακές, ο Ζορζ Μπατάιγ ή ο Ζαν Ζενέ, που αυτό καθαυτό το έργο τους τινάζει στον αέρα τα κατεστημένα πρότυπα και ήθη. Κι εδώ αγγίζουμε ένα πολύ βασικό ζήτημα: την πολιτικοποίηση του προβλήματος της σεξουαλικότητας και κυρίως της ομοφυλοφιλίας, που είναι η πιο διαδεδομένη παραλλαγή της και που μόνο με την απερίφραση δήλωσή της μπορεί να επιτευχθεί. Τι σημαίνει όμως η πολιτικοποίηση αυτή και τι συνεπάγεται η άμεση δήλωση είναι κάτι που ξεπερνάει τα στενά όρια αυτού του άρθρου. Το μόνο που θα μπορούσε να ειπωθεί εδώ είναι ότι η δήλωση προϋποθέτει την απενοχοποίηση του ομοφυλόφιλου υποκειμένου και απαιτεί τη στράτευση και τη συστράτευσή του με τις άλλες καταπιεζόμενες κοινωνικές ομάδες -κυρίως τις γυναίκες- για την αγωνιστική διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Το παράδειγμα των Αμερικανών ομοφυλόφιλων που, μετά την πρώτη τους σύγκρουση με την αστυνομία το 1969 στο μπαρ Stonewall, κατάφεραν με τους αγώνες τους να γίνουν μια τόσο υπολογίσιμη εκλογική δύναμη, ώστε κανένα κόμμα να μην μπορεί να τους αγνοήσει, είναι αρκετά εύγλωττο σχετικά με το τι μπορεί να πετύχει μια εξαιρετικά δυσφημισμένη μειονότητα ακόμα και μέσα στο πλαίσιο μιας πουριτανικής κοινωνίας. Ανέφερα τον Καφάβη. Είναι περίεργο, από μια άποψη, ένας τόσο ξεκάθαρα ομοφυλόφιλος ποιητής όχι μόνο να μην έχει γίνει αντικείμενο σχετικής μελέτης, αλλά αντίθετα να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια ν' αποσιωπηθεί το «ντροπιασμένο μυστικό». Δεν ξέρω τι γίνεται σήμερα στα γυμνάσια και τα λύκεια, αλλά παλιότερα έφταναν στο σημείο να λογοκρίνουν ακόμη και σχετικά ανώδυνα αποσπάσματα από τα ποιήματά του (την «Ιθάκη» για παράδειγμα με κείνα «τα ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής/ όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά»), δεν έκαναν καμιά νύξη για τα ερωτικά του ποιήματα και δεν έλεγαν κουβέντα για τη σεξουαλική του ιδιαιτερότητα. Αυτός λοιπόν ο ποιητής, που η παγκόσμια απήχηση του έργου του τον καθιστά έναν απ' τους μεγαλύτερους του κόσμου, αφού πέρασε διά πυρός και σιδήρου τα νεανικά του χρόνια, κατατρυχόμενος από αβυσσαλέες τύψεις και μετανιωμούς• αφού διένυσε τα στάδια προς την απενοχποίηση που αναφέραμε, έφτασε στην τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα(!) να γράφει ποιήματα που το περιεχόμενό τους θα μπορούσε ακόμα και σήμερα ν' αποτελεί ένα είδος ομοφυλοφιλικού μανιφέστου. Αξίζει νομίζω να παραθέσουμε, τελειώνοντας, το πιο χαρακτηριστικό απ' αυτά, που δημοσίευσε ο Γ.Π. Σαββίδης στο αφιέρωμα για τον Καβάφη στο περιοδικό «Η λέξη» το 1983. Το Σύνταγμα της Ηδονής «Μη ομιλείτε περί ενοχής, μη ομιλείτε περί ευθύνης. Όταν περνά το Σύνταγμα της Ηδονής με μουσικήν και σημαίας, όταν ριγούν και τρέμουν αι αισθήσεις, άφρων και ασεβής είναι αυτός που μένει μακράν, όστις δεν ορμά εις την καλήν εκστρατείαν, την βαίνουσαν επί την κατάκτησιν των απολαύσεων και των παθών. Όλοι οι νόμοι της ηθικής -κακώς νοημένοι, κακώς εφαρμοζόμενοι- είναι μηδέν και δεν ειμπορούν να σταθούν ουδέ στιγμήν, όταν περνά το Σύνταγμα της Ηδονής με μουσικήν και σημαίας. Μη αφήσης καμμίαν σκιεράν αρετήν να σε βαστάξη. Μη πιστεύεις ότι καμιά υποχρέωσις σε δένει. Το χρέος σου είναι να ενδίδης, να ενδίδης πάντοτε εις τας Επιθυμίας, που είναι τα τελειότατα πλάσματα των τελείων θεών. Το χρέος σου είναι να καταταχθής πιστός στρατιώτης, με απλότητα καρδίας, όταν περνά το Σύνταγμα της Ηδονής με μουσικήν και σημαίας. Μη κλείεσαι εν τω οίκω σου και πλανάσαι με θεωρίας δικαιοσύνης με τας περί αμοιβής προλήψεις της κακώς καμωμένης κοινωνίας. Μη λέγης, Τόσον αξίζει ο κόπος μου και τόσον οφείλω ν' απολαύσω. Όπως η ζωή είναι κληρονομία και δεν έκαμες τίποτε διά να την κερδίσης ως αμοιβήν, ούτω κληρονομία πρέπει να είναι και η Ηδονή. Μη κλείεσαι εν τω οίκω σου• αλλά κράτει τα παράθυρα ανοικτά, ολάνοικτα, διά να ακούσης τους πρώτους ήχους της διαβάσεως των στρατιωτών όταν φθάνει το Σύνταγμα της Ηδονής με μουσικήν και σημαίας. Μη απατηθής από τους βλασφήμους όσοι σε λέγουν ότι η υπηρεσία είναι επικίνδυνος και επίπονος. Η υπηρεσία της Ηδονης είναι χαρά διαρκής. Σε εξαντλεί, αλλά σε εξαντλεί με θεσπεσίας μέθας. Και επί τέλους όταν πέσης εις τον δρόμον, και τότε είναι η τύχη σου ζηλευτή. Οταν περάση η κηδεία σου, αι Μορφαί τας οποίας έπλασαν αι επιθυμίαι σου, θα ρίψουν λείρια και ρόδα λευκά επί του φερέτρου σου, θα σε σηκώσουν εις τους ώμους των έφηβοι θεοί του Ολύμπου, και θα σε θάψουν εις το Κοιμητήριον του Ιδεώδους όπου ασπρίζουν τα μαυσωλεία της ποιήσεως». Συνέντευξη του Λουκά Θεοδωρακόπουλου στο περιοδικό SCREW: Ανδρέας Ιωαννίδης: Δώστε μας μερικά βιογραφικά σας στοιχεία. Λουκάς Θεοδωρακόπουλος: Γεννήθηκα στην Άμφισσα της Παρνασσίδας, τα γνωστά Σάλωνα, το 1925. Τέταρτο παιδί μιας οικογένειας αγροτών, είχα την ατυχία να γεννηθώ τελευταίος, όταν ο πατέρας μου είχε πατήσει ήδη τα εξήντα και είχε καταντήσει αλκοολικός, πράγμα που είχε σαν αποτέλεσμα να περάσω άσχημα παιδικά χρόνια στα χέρια του και ταυτόχρονα να ταλαιπωρηθεί ολόκληρη η οικογένεια. Ο μεγαλύτερος κατά δέκα χρόνια αδερφός μου αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι και να κατέβει στην Αθήνα από τα δεκαεφτά του χρόνια, την ίδια στιγμή που η μητέρα μας, μαζί με μένα και την αδερφή μου (το τρίτο παιδί είχε πεθάνει), καταφύγαμε σε κάποιο συγγενικό μας σπίτι κατατρομαγμένοι από τις απειλές του ότι θα μας σκότωνε όλους με το κυνηγετικό του δίκαννο! Αναφέρω αυτές τις λεπτομέρειες, έχοντας καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ήταν ακριβώς αυτές, και γενικά οι συνθήκες μέσα στις οποίες πέρασα τα παιδικά μου χρόνια, οι οποίες διαμόρφωσαν το χαρακτήρα μου: ένα αγόρι υποταγμένο, παθητικό, χωρίς καμιά πρωτοβουλία. Δεν ισχυρίζομαι φυσικά ότι τα στοιχεία αυτά εξηγούν την τάση μου προς την ομοφυλοφιλία, αλλά ούτε μπορώ να αποκλείσω εντελώς κάποια σχέση μαζί τους. Σίγουρο πάντως είναι ότι μεγαλώνοντας ποτέ δεν απαλλάχτηκα απόλυτα από τον απειλητικό του ίσκιο, ούτε και μπόρεσα να του συγχωρήσω το γεγονός ότι δε με άφησε να συνεχίσω το σχολείο με μια αποστροφή που άκουγα για πρώτη φορά και που ποτέ δεν ξέχασα: “Δε χρειαζόμαστε Γραμματείς και Φαρισαίους”.Αυτά συνέβαιναν τη δεκαετία του '30. Ο πατέρας μου πέθανε το 1939 από την αρρώστια των αλκοολικών: κίρρωση του ήπατος. Το 1940 μας κήρυξε τον πόλεμο η Ιταλία. Η Ρούμελη, όπως είναι γνωστό, ήταν απ' τις πρώτες περιοχές της Ελλάδας όπου άρχισε ν' αναπτύσσεται το αντάρτικο. Ο μεγάλος μου αδερφός, μέλος του ΚΚΕ από το 1936, ήταν απ' τους πρώτους που κατατάχτηκαν στον Ε.Λ.Α.Σ. Μέχρι το 1943, που στο νομό Φωκίδας ήταν οι Ιταλοί, εγώ και η αδερφή μου μέναμε μαζί με τη μάνα μας στην Άμφισσα, αλλά καθώς η Αντίσταση και οι μάχες με τους αντάρτες διαρκώς μεγάλωναν, τους Ιταλούς αντικατέστησαν οι Γερμανοί, οπότε ένα μεγάλο μέρος του νεαρού πληθυσμού της περιοχής κατέφυγε για να γλιτώσει στα βουνά. Έτσι, το Φλεβάρη του 1944 και ύστερα από μια νυχτερινή περιπέτεια μέσα στα χιόνια, στο ορεινό χωρίο Καρούτες απ' όπου καταγόταν η μητέρα μας και το οποίο είχε ήδη καεί από τους Ιταλούς, βρέθηκα μ' ελαφρά κρυοπαγήματα στο Λιδωρίκι της Δωρίδας, όπου και κατατάχθηκα στην Υποδειγματική ΕΠΟΝ της 2ας Μεραρχίας. Το Δεκέμβρη του '44, βρεθήκαμε στην περιοχή της Αττικής (συγκεκριμένα στη Χασιά) περιμένοντας να παρελάσουμε στην Αθήνα, πράγμα που δεν έγινε ποτέ. Αντί γι' αυτό, πέσαμε στην παγίδα των Άγγλων που είχαν ήδη εξασφαλίσει στη Γιάλτα με το Στάλιν την επιρροή τους στη χώρα μας, συρθήκαμε στα φοβερά Δεκεμβριανά, για να καταλήξουμε με τη συμφωνία της Βάρκιζας στην παράδοση των όπλων από τον Ε.Λ.Α.Σ. και στην ανηλεή καταδίωξη των αριστερών από τις δοσίλογικές κυβερνήσεις της Δεξιάς. Αποτέλεσμα αυτών των καταδιώξεων υπήρξε και η οριστική εγκατάλειψη της γενέτειράς μου το 1946: κατά το δημοψήφισμα που έκανε η κυβέρνηση Τσαλδάρη για την επάνοδο του βασιλιά Γεωργίου Β΄ - ένα δημοψήφισμα πέρα για πέρα νόθο από κάθε άποψη – εγώ που είχα επιστρέψει απ' το Αντάρτικο και που έβλεπα κάθε μέρα με τα μάτια μου τις διώξεις των αριστερών, τις δολοφονίες τους από τις διάφορες παρακρατικές ομάδες, πήγα και ψήφισα (ήταν η πρώτη μου ψήφος) “Όχι” σχεδόν φανερά, δηλαδή ενώ από όλους όσους ψήφιζαν δεν πηγαίνε κανείς στο παραβάν, εγώ πήγα, με αποτέλεσμα όταν πήγα να ρίξω την ψήφο μου στην ψηφοδόχο, αυτός που στεκόταν δίπλα της και που τον γνώριζα καλά, να μου πει ειρωνικότατα: “Λουκά, τους πλάκωσες τους βασιλιάδες” κι εγώ να του απαντήσω “Δεν πειράζει, θα ξεπλακωθούνε”. Περιττό να προσθέσω ότι στη συνέχεια, μαζί με τη μάνα μου και την αδερφή μου – ο αδερφός μου βρισκόταν υπόδικος στις φυλακές της Θήβας – το ίδιο βράδυ, όταν οι νικητές περιφέρονταν στους δρόμους και τα στενά της Άμφισσας χτυπώντας κουδούνια και φωνάζοντας απειλητικά συνθήματα, περάσαμε δύσκολες στιγμές κλεισμένοι στο σπίτι και περιμένοντας να 'ρθουν να με πάρουν! Σε λίγες μέρες, μαζί με την αδερφή μου εγκαταλείπαμε για πάντα την Άμφισσα, όπως είχαν κάνει χιλιάδες αριστεροί απ' όλα τα μέρη τις Ελλάδας και από τότε άρχισε η διόγκωση του πληθυσμού της πρωτεύουσας. Ωστόσο, όπως λέει το αρχαίο ρητό “ουδέν κακόν αμιγές καλού”, από το στενό, σχεδόν ασφυκτικό περιβάλλον μιας κωμόπολης με οχτώ χιλιάδες κατοίκους, είχα βρεθεί ξαφνικά σε μια μεγάλη πολιτεία, όπου είχα κάθε λόγο να θέλω και να μπορώ να ζήσω. Κυρίως για σεξουαλικούς λόγους – ένα θέμα που ούτε να το σκεφτώ δεν μπορούσα εκεί. Σε ποια ηλικία συνειδητοποιήσατε τη σεξουαλικότητά σας; Ποιες ήταν οι πρώτες σας αντιδράσεις;
Τη σεξουαλικότητά μου και το τι αυτή στοιχίζει τα συνειδητοποίησα, όπως ήταν φυσικό, κατά την εφηβεία, όταν άρχισα να σκέφτομαι και να κάνω συγκρίσεις. Μέχρι τότε περιοριζόμουν σε ενστικτώδεις αντιδράσεις, αποφεύγοντας λόγου χάρη να κάνω πολλή παρέα με αγόρια της ηλικίας μου, να παίζω ποδόσφαιρο ή σβούρες, προτιμώντας τα πιο ήπια παιχνίδια των κοριτσιών, κρυφτό, κουτσό κτλ. πράγμα που είχε σαν συνέπεια τα πιο επιθετικά αγόρια να με φωνάζουν “Κουκλή” (σημ. αυτός που παίζει με τις κούκλες, όπως τα κορίτσια). Στο πεδίο της ίδιας της σεξουαλικότητας δεν είχα κάνει ουσιαστικά τίποτε, απλώς είχα βρεθεί με δύο – τρεις “κωλομπαράδες”. Στην Άμφισσα των οχτώ χιλιάδων κατοίκων, που δεν είχε ούτε ένα μπουρδέλο, ούτε αντίστοιχα μπαρ, ούτε τίποτα, και σε μια εποχή που τα ήθη ήσαν τόσο ασφυκτικά για τα κορίτσια, υπήρχαν αρκετοί αρσενικοί που κυνηγούσαν “αγοράκια”. Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί και σε μένα. Κάποιος τσαγκάρης, κάποιος κάλπικος γείτονας ή συγγενής, με είχαν χρησιμοποιήσει με τον άλφα ή βήτα τρόπο, χωρίς καμιά ουσιαστική συμμετοχή δική μου. Όταν άρχισα να αντιλαμβάνομαι πόσο “κακό πράγμα” ήταν αυτό που έκανα – γύρω στα δεκατρία με δεκατέσσερά μου χρόνια - κλείστηκα κυριολεκτικά στον εαυτό μου και απέφευγα όσο μπορούσα κάθε σεξουαλική επαφή. Μοναδική μου πηγή ηδονής ο αυνανισμός, που κάποιος απ' αυτούς τους “τσαγκάρηδες” με είχε βοηθήσει κάποιο βράδυ ν' ανακαλύψω. Στο μεταξύ ήρθε η Κατοχή, μπλέχτηκα με την ΕΠΟΝ, μπήκα στην Αντίσταση, οπότε έπαψα ακόμα και να σκέφτομαι ότι μπορεί να είχα άλλες επιθυμίες εκτός από το να τρώω και να κοιμάμαι και να πολεμάω τον εχθρό. Υπήρχαν κι άλλοι ομοφυλόφιλοι στο Αντάρτικο; Ασφαλώς θα υπήρχαν, αλλά όπως ήταν φυσικό εγώ δεν γνώρισα ποτέ κανέναν, ούτε ήταν δυνατό να γνωρίσω. Τα πράγματα απ' αυτήν την άποψη ήταν πολύ άγρια τότε. Όχι την ομοφυλοφιλία, αλλά ούτε την ετεροφυλοφιλία μπορούσε να διανοηθεί κανείς. Είναι πασίγνωστη η αποστροφή του Βελουχιώτη προς τους αντάρτες “Εδώ που ήρθατε, την ψωλή την έχετε μονάχα για να κατουράτε!” Δεν είναι λίγοι αυτοί που εκτελέστηκαν, επειδή τόλμησαν να πειράξουν κάποια χωριατοπούλα. Απ' όσο μπορώ να θυμηθώ, πραγματική ομοφυλόφιλη επαφή δεν είχα παρά μονάχα αφού εγκαταστάθηκα στην Αθήνα μετά το '46. Μόνο που σ' αυτό το μεταξύ διάστημα, και με τη γνωστή εκείνη διαδικασία της ενοχοποίησης, από παθητικό καλόβουλο παιδάκι που υποκύπτει άβουλα σε κάποιον που θα το χαϊδέψει, είχα μεταβληθεί σ' ένα οιονεί “τεκνό” που πουλάει έρωτα στους άλλους ομοφυλόφιλους! Έχοντας καταλήξει στο συμπέρασμα – όχι εντελώς αβάσιμο - ότι το ριζικά κακό και και ασυγχώρητο στην ομοφυλοφιλία, που σε εξομοιώνει με θηλυκό υποκατάστατο, είναι η παθητική στάση, ενώ αντίστροφα η ενεργητική είναι όχι μονάχα συγχωρητέα, αλλά και αξιέπαινη, αρνιόμουνα πεισματικά να ζήσω τον έρωτα παθητικά. Εννοείται πως όλα αυτά τα χρόνια, με την αδηφάγα περιέργεια που με χαρακτήριζε, αλλά κυρίως με την έφεση προς τη γνώση και το σύμπλεγμα κατωτερότητας που μου είχε δημιουργήσει η διακοπή της εκπαίδευσης, έψαχνα με μανία να βρω κάποιες απαντήσεις στο πρόβλημα που με βασάνιζε και διάβαζα σαν τρελός οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια μου. Έχοντας την τύχη ένα από τα πρώτα βιβλία που διάβασα να είναι “Τα Πανεπιστήμιά μου” του Μαξίμ Γκόρκι, όπου ο αυτοδίδακτος μεγάλος Ρώσος συγγραφέας υποστηρίζει ότι τα πανεπιστήμιά του ήσαν τα βιβλία – πράγμα για το οποίο είμαι πλέον απόλυτα σίγουρος για μένα – έγινα μανιώδης βιβλιοφάγος. Με τον ερχομό μου στην Αθήνα και με τις γνωριμίες που είχα κάνει μέχρι τότε, άρχισα ν' ασχολούμαι στα σοβαρά με τη Λογοτεχνία. Έμαθα Γαλλικά σχεδόν μόνος μου, πήρα δίπλωμα στα Αγγλικά και δεν έπαψα για χρόνια να είμαι μόνιμος πελάτης της δανειστικής βιβλιοθήκης Τσουκαλά στην οδό Φιλελλήνων, ενώ παράλληλα εξαντλούσα τις βιβλιοθήκες των γνωστών και των φίλων μου. Βρισκόμαστε στη δεκαετία του '50 και του '60. Στην Ευρώπη και την Αμερική έχουν αρχίσει τα κινήματα αμφισβήτησης. Διάβαζα λαίμαργα κάθε πληροφορία. Μελετούσα Μαρκούζε, Σαρτρ, Ζαν Ζενέ, Όσκαρ Γουάιλντ, Καβάφη, Φρόιντ. Όπου και να γύριζα, στο χώρο της Λογοτεχνίας και του Πνεύματος, έπεφτα πάνω σε μεγάλους ομοφυλόφιλους συγγραφείς, μάθαινα πως στην αρχαιότητα – στην Αθήνα, στη Σπάρτη – η παιδεραστία αποτελούσε σχεδόν θεσμό. Από την άλλη όμως στο χώρο της Αριστεράς, όπου τοποθετούσα τον εαυτό μου, στο ΚΚΕ, στις σοσιαλιστικές χώρες, στην ίδια τη Σοβιετική Ένωση, η ομοφυλοφιλία ήταν παράνομη και οι ομοφυλόφιλοι καλλιτέχνες και συγγραφείς στέλνονταν εξορία ή κλείνονταν σε νοσοκομεία όπου τους έκαναν “θεραπεία αποστροφής” (σημ. βίαιη μορφή αλλαγής της συμπεριφοράς μέσα από την έκθεση σε οδυνηρές καταστάσεις π.χ. ηλεκτροσόκ, πρόκληση εμετού κτλ.). Σιγά σιγά, χωρίς να το καταλαβαίνω, πολιτικοποιούσα μέσα μου το θέμα, βεβαιωνόμουνα ότι όλα ήταν θέμα πολιτικής. Με τη δημιουργία των πρώτων ομοφυλόφιλων κινημάτων στην Ευρώπη και στην Αμερική, φαινότανε καθαρά ότι το πρόβλημα ήτανε πρόβλημα ατομικών δικαιωμάτων, πρόβλημα ισότητας και δημοκρατίας, και ότι υπεύθυνος για τις επικρατούσες αντιλήψεις ήταν η χριστιανική, αναπαραγωγική ηθική με την οποία ανατρεφόμαστε και η οποία είχε κατακαλύψει κάθε σεξουαλική εκδήλωση και πρακτική. Με τη δικτατορία των συνταγματαρχών, βρέθηκα σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Έχοντας ζήσει έναν έρωτα για έξι χρόνια – τον πρώτο μου μεγάλο ομοφυλόφιλο έρωτα – ξύπνησα την 21η Απριλίου με μια ποιητική συλλογή, τη “Μυθολογία της Ξάνθης” στο τυπογραφείο, την οποία στη συνέχεια ντρεπόμουνα να στείλω στις εφημερίδες και τα περιοδικά, όχι βέβαια για το θέμα της, αλλά γιατί, κάτω απ' το σοκ που είχε προκαλέσει σε όλους η “επανάσταση”, θεωρούσα πως ήταν σχεδόν απαράδεκτο σε μια τέτοια εποχή ν' ασχολείται κανείς με την Ποίηση. Και η μεν συλλογή – αυτό είναι το ειρωνικό της ιστορίας – αγοράστηκε από το αντίστοιχο τμήμα του Υπουργείου Παιδείας για τον εμπλουτισμό των δημοτικών βιβλιοθηκών, αλλά ο συγγραφέας της, στις 26 Οκτωβρίου του 1968, ανήμερα του Αγίου Δημητρίου, οδηγούνταν στην Ασφάλεια Προαστίων, γιατί είχε πάει επίσκεψη σε κάποιο νεαρό ομοφυλόφιλο που τον έλεγαν Δημήτρη και έμενε στην Καλογρέζα. Μιλάω φυσικά για τον “Καιάδα”, όπου για πρώτη φορά στην Ελλάδα το θέμα της ομοφυλοφιλίας τίθεται σε καθαρά πολιτική βάση. Ζήσατε την ομοφυλόφιλη ζωή της Αθήνας του '50 και του '60. Πείτε μας μερικά πράγματα γι' αυτήν την εποχή. Παρόλο που δεν είχα κανένα γνωστό σ' αυτόν το χώρο, ανακάλυψα σιγά – σιγά τα μέρη όπου θα μπορούσα ν' αναζητήσω συντροφιά: τους κινηματογράφους πρώτα απ' όλα, κυρίως το Σινεάκ και το Ροζικλαίρ, τα ουρητήρια της Ομόνοιας και των γύρω χώρων, τα ουρητήρια της πλατείας Συντάγματος, της πλατείας Κλαυθμώνος, τα πάρκα του Ζαππείου και του Πεδίου του Άρεως κτλ. Εκείνο όμως που διαφόριζε ριζικά εκείνη την εποχή από τη σημερινή είναι αυτό που θα μπορούσαμε ν' αποκαλέσουμε “ήθος των δρόμων”. Δε χρειαζόταν να πας πουθενά, αν ήθελες να βρεις ερωτική συντροφιά, αρκεί να ήξερες να βλέπεις: η σεξουαλική επιθυμία κυκλοφορούσε στους δρόμους! Έμενα δίπλα στην Πατησίων εκείνη την περίοδο και δεν είχα παρά να βγω μια βόλτα από την πλατεία Αμερικής μέχρι την πλατεία Κολιάτσου, για να επιστρέψω στην γκαρσονιέρα μου με την κατάλληλη συντροφιά. Θα χρειαζόταν ολόκληρο βιβλίο για να εξηγήσει κανείς τη σημερινή αλλαγή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Αids από το '85 και δώθε έπαιξε το ρόλο του, αλλά κατά τη γνώμη μου, οι κυριότεροι λόγοι βρίσκονται στην αξιοσημείωτη οικονομική ανάπτυξη που συντελέστηκε στις δεκαετίες του '60 και '70, καθώς και στη σημαντική αλλαγή των ηθών. Με λίγα λόγια δηλαδή, στην ίδια τη σεξουαλική απελευθέρωση. Τι έγινε εκείνο το βράδυ στην Καλογρέζα; Μαζί μ' ένα φίλο που έμενε στην Αχαρνών, όπως κι εγώ τότε, είχαμε συμφωνήσει να πάμε σε κάποια ταβέρνα στη Φιλαδέλφεια. Ήτανε σαββατόβραδο, αλλά ταυτόχρονα και του Αγίου Δημητρίου, και επειδή ο φίλος μου αυτός γνώριζε κάποιο παιδί που γιόρταζε και έμενε στην Καλογρέζα, παρακάλεσε τη συντροφιά μας – ήμασταν τέσσερις – να περάσουμε πρώτα από το σπίτι του να δώσει ένα ποτό και μετά να καταλήξουμε στην ταβέρνα. Φτάνοντας εκεί κατά τις δέκα η ώρα, διαπιστώσαμε ότι το σπίτι είχε καταληφθεί από την Αστυνομία για λογούς που δε μάθαμε ποτέ, με αποτέλεσμα να μας τραβολογάνε στην Ασφάλεια Προαστίων για τρεις μέρες, να παρελάσουμε από το Γιάννη Λαδά, υπουργό τότε Δημοσίας Τάξεως, και σε μια βδομάδα, 30 άτομα, να δούμε τα ονόματα μας φαρδιά – πλατιά στις εφημερίδες, επειδή αυτοί που είχαν πάει να χαιρετίσουν τον εορτάζοντα “είχανε πρόθεση να προβούν η θα προέβαινον σε όργια”, όπως έλεγε το κατηγορητήριο εναντίων του ιδιοκτήτη του σπιτιού, ο οποίος μάλιστα πέρασε δίκη “δια παροχήν ασύλου δι' αλλότριαν ακολασίαν”. Εργαζόμουν τότε σε μια εταιρεία, όπου ο τμηματάρχης ήταν ένας στενός μου φίλος, στον οποίο όμως δεν είχα τολμήσει να πω την περιπέτειά μου, μη φανταζόμενος ποτέ ότι θα έφτανε στη δημοσιότητα. Έτσι, όταν τη Δευτέρα που πήγα δουλειά είχε ξεσπάσει το σκάνδαλο και όλοι το γνώριζαν, τον παρακάλεσα, ζητώντας του συγγνώμη, να με απολύσει, πράγμα που αυτός δε δέχτηκε και, αντίθετα, με έπεισε να μείνω και να παλέψω για το ψωμί μου. Πότε ξεκίνησε ουσιαστικά η ύπαρξη του λεσβιακού, γκέι, αμφί και τρανς κινήματος στην Ελλάδα; Είναι γνωστό ότι το ΑΚΟΕ (σημ. Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλοφίλων Ελλάδας) – γιατί αυτό ήταν το κίνημα – κυκλοφόρησε την ιδρυτική του διακήρυξη το φθινόπωρο του 1976. Ήταν την ίδια χρονιά που είχα εκδώσει από τον εκδοτικό οίκο Εξάντα την περιπέτειά μου στην Καλογρέζα, τον “Καιάδα”. Παρόλο που εμείς το '68 που έγινε η ιστορία του Καιάδα είχαμε δικτατορία, ο Μάης του '68 είχε γίνει γνωστός, όπως είχαν γίνει γνωστά σ' αυτούς του είχαν τη δυνατότητα να διαβάζουν ξένα έντυπα και τα κινήματα αμφισβήτησης που φύτρωναν το ένα μετά το άλλο στην Αμερική και την Ευρώπη. Από πλευράς μου, έχοντας ξεκαθαρίσει μέσα μου το θέμα, με τις αρχές της Μεταπολίτευσης το 1974, περίμενα πως και πως να γίνει κάτι παρόμοιο και στην Ελλάδα. Μ' αυτήν την προοπτική, είχα ήδη έτοιμο τον τίτλο ενός σχετικού περιοδικού, το ΑΜΦΙ, και είχα ήδη μεταφράσει ένα άρθρο από την γαλλική εφημερίδα Nouvel observateur, με τίτλο “Η επανάσταση των ομοφυλόφιλων”, όπου ο ομοφυλόφιλος Γάλλος συγγραφέας Γκυ Οκενγκέμ, καθηγητής της Σορβόννης, περιέγραφε τη συμμετοχή μιας ομάδας ομοφυλόφιλων στην εξέγερση του Μάη του '68 και τις αντιδράσεις που προκάλεσε αυτή η συμμετοχή στους άλλους. Έτσι, όταν ο αείμνηστος Αντρέας Βελισσαρόπουλος, μετά την αποπομπή του από τον Ταχτσή, και έχοντας ήδη διαβάσει τον “Καιάδα” - που σημειωτέον προκάλεσε μεγάλη εντύπωση και είχε πολύ καλές κριτικές – με πήρε τηλέφωνο, για να με ρωτήσει αν ήμουν πρόθυμος να πάρω μέρος στο Κίνημα, του απάντησα πως αυτό ακριβώς περίμενα τόσα χρόνια και τον πληροφόρησα πως είχα ήδη στα χέρια μου τον τίτλο ενός περιοδικού και ύλη για το πρώτο τεύχος. Γιατί το περιοδικό ονομάστηκε ΑΜΦΙ; Απ' αυτά που έχω πει ήδη, νομίζω πως η εξήγηση είναι φανερή. Μίλησα για ΑΜΦΙσβήτηση, για κινήματα ΑΜΦΙσβήτησης κτλ. Παράλληλα, η πρόθεση ΑΜΦΙ εκφράζει θαυμάσια τις στοιχειώδεις σεξουαλικές δυνατότητες του ανθρώπινου όντος, δηλαδή την αμφισεξουαλικότητα. Μιλάω βέβαια για στοιχειώδης σεξουαλικές δυνατότητες γιατί ασφαλώς υπάρχουν και άλλες παραλλαγές στην ανθρώπινη σεξουαλικότητα. Τι ήταν αυτό που ώθησε μερικά άτομα να προχωρήσουν στην ίδρυση του ΑΚΟΕ; Γενικά βέβαια η καταπίεση που υφίσταται νομοτελειακά ο ομοφυλόφιλος σε μια αποκλειστικά ετεροφυλόφιλη κοινωνία, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση υπήρχε κι ένας πρόσθετος λόγος. Φεύγοντας η δικτατορία, άφησε πίσω της, μαζί με όλα τ' άλλα – και κυρίως την απώλεια της μισής Κύπρου – κι ένα νομοσχέδιο με τίτλο “Περί της εξ αφροδισίων νοσημάτων προστασίας και ρυθμίσεως συναφών θεμάτων”, όπου απειλούσε τους ομοφυλόφιλους με ενός χρόνου φυλάκιση και εξορία, αν τους συνελάμβανε η αστυνομία ν' αναζητούν σύντροφο δημόσια. Το Νομοσχέδιο αυτό είχε κληρονομήσει η δεξιά κυβέρνηση Καραμανλή, η οποία επρόκειτο να το συζητήσει και να το ψηφίσει στην Βουλή. Ήταν φυσικό λοιπόν ορισμένοι ομοφυλόφιλοι που είχαν συνειδητοποιήσει το πρόβλημά τους να συνταχθούν με το ΑΚΟΕ και το ΑΚΟΕ να συγκεντρώσει την προσοχή του και τον αγώνα του ενάντια σ' αυτό το Νομοσχέδιο που αποκαλούσε συλλήβδην τους ομοφυλόφιλους “κίναιδους”! Πείτε μας λίγα πράγματα για το έργο του ΑΚΟΕ πέρα από την έκδοση του ΑΜΦΙ. Το ΑΚΟΕ, παρά το γεγονός ότι δεν είχε τα χαρακτηριστικά ενός κόμματος με την αυστηρότητα και την πειθαρχία του, είχε χωριστεί σε ομάδες με τη διαδικασία του εθελοντισμού και των δυνατοτήτων των ανώνυμων μελών του. Υπήρχαν: η Συντακτική Ομάδα του ΑΜΦΙ, η Πολιτική Ομάδα, που έκανε βασικά επαφές με τις νεολαίες των κομμάτων, η Ομάδα Εκδηλώσεων του ΑΚΟΕ, που διοργάνωνε συγκεντρώσεις σε κλειστούς χώρους, έβγαζε αφίσες, έγραφε συνθήματα κ.τ.λ., η ομάδα Αυτοανάλυσης, μια πολύ σημαντική ομάδα που βοηθούσε τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν τα προβλήματα τους και να αποενοχοποιηθούν, καθώς και διάφορες άλλες, καθώς κάθε φορά που προέκυπτε κάποια ανάγκη για το Κίνημα, βρίσκονταν εθελοντές που την κάλυπταν αμέσως. Από τις πιο σημαντικές εκδηλώσεις του ΑΚΟΕ υπήρξαν το Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο με θέμα “Σεξουαλικότητες και Πολιτική”, στο οποίο συμμετείχαν πολλοί αξιόλογοι επιστήμονες Έλληνες και ξένοι, αλλά και η πρώτη στα χρονικά δημόσια εκδήλωση στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου, τη μέρα που έγινε η συζήτηση του επαίσχυντου Νομοσχεδίου στη Βουλή (26/01/1981) στην οποία συμμετείχαν πολλά μέλη του ΑΚΟΕ – με μάσκες τα πιο πολλά – πολλοί τραβεστί, καθώς και πολλά παιδιά αντιεξουσιαστικών ομάδων. Πολλοί αποδίδουν τον μαρασμό του ΑΚΟΕ στην εμφάνιση του HIV / Aids. Ποια είναι η δική σας γνώμη; Σίγουρα έπαιξε βασικό ρόλο το AIDS, αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Όταν ήρθε ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος απ' την Αμερική, ήταν πολλοί αυτοί που συνέχιζαν να κατεβαίνουν στα γραφεία του ΑΜΦΙ της οδού Ζαλόγγου. Νομίζω ότι ο κυριότερος λόγος του μαρασμού και της διάλυσης ήταν το γεγονός που εξόργιζε τόσο πολύ τον καημένο τον Αντρέα Βελισσαρόπουλο: η απροθυμία των Ελλήνων ομοφυλόφιλων να ενταχθούν και να δουλέψουν σε μια οργάνωση που τους αφορούσε πραγματικά και που αγωνιζόταν για το δικαίωμά τους να υπάρχουν και να μπορούν να ζήσουν τη ζωή τους όπως οι άλλοι πολίτες. Αυτό ήταν ίσως ένα από τα επιχειρήματα στα οποία ο Κώστας Ταχτσής είχε κάποιο δίκαιο, αλλά όπως είναι γνωστό από την Ιστορία, τα απελευθερωτικά κινήματα κάθε είδους αρχίζουν πάντα από τις μειοψηφίες. Σήμερα που τα πράγματα έχουν αλλάξει σημαντικά, που συζητάμε για γάμους και υιοθεσίες παιδιών, έχουν μαζικοποιηθεί οι υπάρχουσες γκέι οργανώσεις; Πόσα παιδιά τολμούν να ομολογήσουν τη διαφορετικότητα τους, να μιλήσουν στους γονείς τους, να εκδηλωθούν στη δουλειά τους; Πιστεύετε ότι ο χαρακτήρας του Βελισσαρόπουλου συνέβαλε κατά κάποιον τρόπο στην απίσχνανση του ΑΚΟΕ; Είναι αλήθεια πως ο Αντρέας είχε λιγάκι το σύνδρομο του αρχηγού, πράγμα που έπαιξε κάποιο ρόλο στην απομάκρυνση των παιδιών της ιδρυτικής ομάδας. Το σύνδρομο αυτό φαινόταν πολλές φορές καθαρά στα κείμενα που έγραφε για το ΑΜΦΙ. Σ' ένα μάλιστα απ' αυτά, που το προόριζε για κύριο άρθρο, το “Μια ιστορική ευκαιρία”, όπου κατσάδιαζε άγρια τους Έλληνες ομοφυλόφιλους που δεν ερχόντουσαν να μαζικοποιήσουν το κίνημα, η Συντακτική Επιτροπή στην οποία διαβάζονταν όλα τα κείμενα πριν δημοσιευτούν στο ΑΜΦΙ, διαφώνησε ριζικά και δέχτηκε μεν να δημοσιευτεί – αλλά όχι σαν κύριο άρθρο – αλλά ταυτόχρονα δέχτηκε και τη δική μου πρόταση να συνοδευτεί η δημοσίευση από ένα σχόλιο που απαντούσε κατά κάποιο τρόπο στις αιτιάσεις του. Εκείνο ωστόσο που αποδεικνύει ολοφάνερα το σύνδρομο που ανάφερα, είναι η συμπεριφορά του απέναντί μου σαν επώνυμου μέλους του Κινήματος. Είναι γνωστό ότι μετά τη διακήρυξη του ΑΚΟΕ η εφημερίδα Ελευθεροτυπία, με δημοσιογράφο τη Λένα Δουκίδου, δημοσίευσε μια συνέντευξη των μελών της ιδρυτικής ομάδας στην οποία είχα πάρει μέρος κι εγώ. Η συνέντευξη αυτή δημοσιεύτηκε την Κυριακή 31 Ιουλίου του 1977 με τον τίτλο “Το 'Τρίτο Φύλο' οργανώνεται και.... εξορμά!”. Βρισκόμουν τότε, για προσωπικούς λόγους, στη Μύκονο και δεν την είχα είχα πάρει χαμπάρι. Μια μέρα, συναντώ τυχαία στο δρόμο το Βελισσαρόπουλο, με τον οποίο δεν μπορώ να πω ότι γίναμε ποτέ φίλοι – όπως άλλωστε και με τα περισσότερα παιδιά του ΑΚΟΕ – προφανώς λόγω ηλικίας, ήμουν ο μεγαλύτερος απ' όλους. Μου διηγείται τα της συνέντευξης, είναι πολύ θυμωμένος για τον τίτλο της, και με πληροφορεί ότι σκέφτονται να στείλουν εξώδικο στην Ελευθεροτυπία. Εγώ, λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ελευθεροτυπία μαζί με την Αυγή κι ένα δύο άλλα έντυπα ήσαν τα μόνα που μας υποστήριζαν, διαφώνησα κάθετα και του ανάπτυξα τα επιχειρήματά μου. Κι όμως ο Αντρέας, επιστρέφοντας στην Αθήνα, έστειλε την εξώδικο με δικαστικό κλητήρα, κι επειδή η εξώδικος έπρεπε να υπογραφεται από φυσικό πρόσωπο και στο ΑΚΟΕ δεν υπήρχε κανένας άλλος επώνυμος εκτός από εμένα, έβαλε τη δική μου υπογραφή χωρίς να με ρωτήσει καθόλου! Το αποτέλεσμα ήταν στις 4/9/1977, η Ελευθεροτυπία, στη στήλη “Απόψεις”, να δημοσιεύσει ένα σχόλιο του Νίκου Δεληπέτρου εκτεταμένο, στο οποίο ρωτάει τον “εκπρόσωπο των ομοφυλοφίλων”, δηλαδή εμένα, να του πει πως θέλει να τον λένε. “Δεν του αρέσει να του λένε ότι ανήκει στο τρίτο φύλο, δεν του αρέσει επίσης να τον λένε 'ομοφυλόφιλο'. Αν αποκλείσουμε τις εκφράσεις 'Τρίτο Φύλο' και 'Ομοφυλόφιλος', θα υποχρεωνόμαστε – για να πούμε αυτό που είναι ο κ. Θεοδωρακόπουλος – να χρησιμοποιήσουμε ένα πολύ γνωστό λαϊκό όρο, που νομίσαμε ότι δεν εξυπηρετεί την οργάνωση των ομοφυλοφίλων και τους σκοπούς της...” Δε χρειάζεται ν' αναφερθώ στις συνέπειες του δημοσιεύματος. Για μια φορά ακόμα, μετά τη Δικτατορία, γινόμουν αντικείμενο διαπόμπευσης για τους δικούς μου ανθρώπους. Όπως ήταν φυσικό τσακώθηκα άγρια με το Βελισσαρόπουλο και νιώθοντας πως είχα χρησιμοποιηθεί απαράδεκτα, και μάλιστα από ένα συναγωνιστή μου, αρνήθηκα να βάλω τ' όνομα μου ως υπεύθυνος στα πρώτα τεύχη του ΑΜΦΙ, αναγκάζοντάς τον ν' αναζητήσει κάποιους άλλους. Έτσι προέκυψε η κυρία Μήτσορα, που προφανώς ήταν φίλη του και η οποία βέβαια δεν είχε καμιά σχέση μ' αυτή την υπόθεση. Χρειάστηκε να περάσει καιρός για να συνέλθω απ' αυτή την ιστορία και να πάρω τη θέση που μου ανήκε στο περιοδικό.Βλέποντας τα πράγματα 30 χρόνια μετά, ποια πιστεύετε ότι υπήρξε η συμβολή του ΑΚΟΕ στην γκέι ιστορία της χώρας; Το ΑΚΟΕ έθεσε το πρόβλημα στη σωστή του βάση, την πολιτική, και πάλεψε το φασιστικό νομοσχέδιο. Παράλληλα, με το ΑΜΦΙ ακούστηκε για πρώτη φορά σοβαρός ομοφυλόφιλος λόγος, που ενημέρωνε το ετεροφυλόφιλο κοινωνικό σώμα για την ύπαρξη, τη φύση και τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το ΑΜΦΙ διαβαζόταν από ένα μεγάλο τμήμα του ετεροφυλόφιλου πληθυσμού. Βασική μου αντίρρηση απέναντι στα σημερινά ομοφυλοφιλικά έντυπα, μαζί και το SCREW, είναι ότι απευθύνονται βασικά στους ομοφυλόφιλους και τηρούν μια μάλλον επιθετική στάση προς την ετεροφυλόφιλη κοινωνία, αντί να προσπαθούν να την ενημερώσουν πάνω στο πρόβλημα. Τι φταίει ο άλφα ή ο βήτα απληροφόρητος άνθρωπος, που εξ απαλών ονύχων του λένε ότι οι ομοφυλόφιλοι είναι σκουπίδια και ότι είναι προτιμότερο ο γιος του να γίνει φονιάς, κλέφτης, αρχαιοκάπηλος, νταβατζής, παρά πούστης; Πώς μπορεί αυτός ο άνθρωπος να ξεπεράσει το πρόβλημα και να δεχτεί ότι ο γιος του δεν είναι τέρας, όταν κανένας δεν του εξηγεί τους λόγους αυτής της εγκληματικής παραπληροφόρησης; Δεν πρέπει να πείσουμε πρώτα τους ίδιους τους ομοφυλόφιλους ότι είναι εντάξει με αυτό που είναι; Σίγουρα ναι, αλλά αυτό δεν αποκλείει το άλλο. Ένα ομοφυλόφιλο περιοδικό αποτελεί αυτό καθεαυτό ένα αποκούμπι και μια δικαίωση για τον ομοφυλόφιλο, ταυτόχρονα όμως μπορεί να είναι πηγή γνώσης για όλους. Πιστεύετε ότι η γκέι, λεσβιακή, αμφί και τρανς κοινότητα έχει αναγνωρίσει το έργο σας;Δεν μπορώ να ξέρω, αλλά φαντάζομαι ότι αυτοί που ξέρουν την ιστορία του ΑΚΟΕ και τα βιβλία μου, ξέρουν τι έχω κάνει. Άλλωστε, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για μένα αυτή η αναγνώριση. Εγώ έκανα ό,τι έκανα, γιατί το είχα ανάγκη ο ίδιος, γιατί με τον τρόπο αυτό ολοκληρώνα την προσωπικότητά μου. Συνεπώς, δεν μου χρωστάει κανένας τίποτα και δεν ζητάω ούτε ένσημα, ούτε εύσημα, δηλαδή καμία υλική ή ηθική ικανοποίηση. Χαίρομαι βέβαια όταν κάποιος νέος με θυμάται, αλλά δεν ξεχνώ και τους νόμους της ιστορίας, οι νέες γενιές χτίζουν πάνω σ' εκείνα που ετοίμασαν οι πρόγονοί τους και αδιαφορούν αν πότε πότε τους θάβουν ή τους ξεχνούν μέσα στη βιασύνη τους.Το 2009 η Οργανωτική επιτροπή του Φεστιβάλ Υπερηφάνειας – Athens Pride σας επέλεξε ως τιμώμενο πρόσωπο, για να κάνετε την έναρξη του φεστιβάλ. Πώς νιώσατε γι' αυτό; Ποια ήταν η εμπειρία σας; Ένοιωσα αφάνταστη χαρά και συγκίνηση, τόσο γι' αυτό καθεαυτό το γεγονός, όσο και για ένα πρόσθετο λόγο: απέναντι ακριβώς από την πλατεία Κλαυθμώνος βρίσκονται τα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου έγινε το 1981 η πρώτη δημόσια συγκέντρωση του ΑΚΟΕ ενάντια στο Νομοσχέδιο των Συνταγματαρχών. Η σύγκριση ήταν αναπόφευκτη για μένα και με συγκλόνισε βαθύτατα. Τι θα λέγατε σ' όλους όσους θεωρούν ότι το “Gay Pride” είναι μια εκδήλωση που στιγματίζει τους γκέι; Θα έλεγα ότι ένας παρόμοιος ισχυρισμός αποτελεί επιεικώς βλακεία. Το φεστιβάλ γίνεται για να μας θυμίζει την συνταρακτική επέτειο των γεγονότων του Stonewall Inn, τα οποία οι ομοφυλόφιλοι πρέπει να τα έχουν πάντα ως σημείο αναφοράς και ν' αγωνίζονται για τα δικαιώματα τους. Είναι αλήθεια ότι ο Κώστας Ταχτσής, κατά την παρουσίαση του βιβλίου σας “Ραντεβού με τον Πύργο του Άιφελ”, μίλησε με ιδιαίτερα θερμά λόγια για το συγγραφικό σας έργο; Για όποιον ενδιαφέρεται σχετικά δεν έχει παρά να διαβάσει το τεύχος 55 του περιοδικού “Οδός Πανός”, 1991, σελίδες 77 μέχρι 88, όπου υπάρχουν όλα τα στοιχεία που αφορούν τη γνώμη του Ταχτσή για μένα. Ναι, ο Ταχτσής, απ' αυτή την άποψη ήταν πολύ έντιμος και γενναιόδωρος. Μέχρι που μου σύστησε να στείλω αντίτυπα στον αγγλικό εκδοτικό οίκο Penguin, όπου μεταφράστηκε για πρώτη φορά το “Τρίτο Στεφάνι”, τόσο πολύ πίστευε στην αξία του. Γιατί κατά την γνώμη σας “στράβωσε” ο Ταχτσής μαζί σας μετά την ένταξη σας στο ΑΚΟΕ; Ο Ταχτσής ήταν αντιφατικός άνθρωπος και επηρεαζόταν έντονα από τις προσωπικές του σχέσεις. Έχοντας αρνηθεί τη συμπαράστασή του στο Βελισσαρόπουλο και πιστεύοντας ότι η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη για ένα παρόμοιο κίνημα, θεώρησε προφανώς τη δική μου αποδοχή σαν προδοσία προς το άτομό του. Όποτε, μ' έγραψε αμέσως στο μαυροπίνακα. Στο “Φοβερό Βήμα”, το μεταθανάτιο βιβλίο του που επιμελήθηκε ο Θανάσης Νιάρχος, μας σέρνει τα εξ αμάξης εμένα και του Βελισσαρόπουλου, ενώ παράλληλα, παρ' όλο που ήταν τραβεστί κι ο ίδιος, δεν άφηνε σε χλωρό κλαρί τους άλλους τραβεστί που έβγαζαν το ψωμί τους εκδιδόμενοι. Σχετικά μ' αυτό το τελευταίο, υπάρχουν άτομα που γνώριζαν τον Ταχτσή και που ισχυρίζονται ότι δεν έκανε πορνεία, απλά το έκανε για το κέφι του, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι ζούσε απ' αυτό.

Το ίδιο ισχυρίζεται και η Αλόμα στο SCREW Οκτωβρίου 2009. Τι γνωρίζετε γι' αυτό;

Βρίσκω τον ισχυρισμό το λιγότερο αστείο. Ο Ταχτσής έκανε πεζοδρόμιο για να βρίσκει ευκολότερα ερωτικούς συντρόφους και φυσικά για να μην πληρώνει. Από την άλλη μεριά το γεγονός ότι πληρωνόταν ο ίδιος μ' αυτό που έκανε, του έδινε τρομερή αυτοπεποίθηση. Το θέμα είναι εξαιρετικά περίπλοκο. Σίγουρο είναι ότι αυτή η δραστηριότητα του αποδείχτηκε τελικά μοιραία για το συγγραφέα του Τρίτου Στεφανιού. Εγώ μάλιστα πιστεύω ότι, στο βάθος, παρά τα όσα έλεγε και έκανε, ο Ταχτσής δεν είχε ουσιαστικά απενοχοποιηθεί. Ποια ήταν η μεγαλύτερη ικανοποίηση που σας άφησε η ενασχόληση σας με το ΑΚΟΕ; Το γεγονός – βασικό για κάθε ομοφυλόφιλο – ότι συμφιλιώθηκα απόλυτα με τον εαυτό μου και έπαψα να έχω ψευδαισθήσεις ότι θα μπορούσα να ζήσω σαν αμφισεξουαλικός. Έπαψα να φοβάμαι την εικόνα του τραβεστί και αναγνώρισα την ανάγκη του να νιώθει γυναίκα, πράγμα που εγώ δεν το ένιωσα ποτέ. Θεωρώ βασικές κατακτήσεις μου το γεγονός ότι μπόρεσα να πω ό,τι ήθελα και ό,τι πίστευα χωρίς να φοβάμαι για τις συνέπειες. Ποια ήταν η συμβολή των τραβεστί στην έναρξη του Κινήματος; Την εποχή που ιδρύθηκε το ΑΚΟΕ, οι τραβεστί είχαν ένα βασικό πρόβλημα. Κάθε λίγο και λιγάκι τους μάζευε η αστυνομία, τους ταλαιπωρούσε και δεν τους άφηνε να κάνουν πεζοδρόμιο. Ζητούσαν άδεια και κάρτες για να μπορούν, όπως οι γυναίκες ελευθέρων ηθών, να ασκήσουν το επάγγελμα τους. Είναι γνωστό ότι για να το πετύχουν αυτό, ζήτησαν τη βοήθεια του ΑΚΟΕ και έκαναν τη συγκέντρωση στο θέατρο “Λουζιτάνια”. Το ΑΚΟΕ που προβληματίστηκε για το θέμα των τραβεστί – και δεν ιδρύθηκε “κάτω από τις φούστες τους” όπως έλεγε ο Ταχτσής-, δεν τους ενέταξε μεν στις γραμμές του, αφού τα προβλήματά τους ήσαν διαφορετικά από των άλλων ομοφυλόφιλων, αλλά έκρινε ότι δεν μπορούσε και να τους απορρίψει. Έτσι, τους συμπαραστάθηκε στη συγκέντρωση του “Λουζιτάνια”, πράγμα που έκανε τον Ταχτσή να στείλει το γνωστό γράμμα στις εφημερίδες όπου καλούσε “τους σοβαρούς ανθρώπους” να μην πάνε στη συγκέντρωση. Έτσι άρχισε η διελκυστίνδα μεταξύ ΑΚΟΕ και Ταχτσή. Δώστε μας ένα τελευταίο μήνυμα για τους αναγνώστες που θα διαβάσουν τη συνέντευξη. Αν είναι ομοφυλόφιλοι να ζουν ελεύθερα τη ζωή τους, χωρίς ενοχές, και να είναι περήφανοι που είναι ομοφυλόφιλοι. Αν είναι ετεροφυλόφιλοι, να πάψουν να φοβούνται την ομοφυλόφιλη επιθυμία που φέρουν κι αυτοί μέσα τους και να βλέπουν τους γκέι σαν ίσοι προς ίσον.

Ο ποιητής Λουκάς Θεοδωρακόπουλος

Εις νέον που γύρευε βοήθεια στη μοναξιά του […]

Πρόσεξε μόνο μη σε πνίξει η μοναξιά σου.
Μη βλέπεσαι αδιάκοπα μες στον καθρέφτη:
επίμονη προσήλωση, στο είδωλό σου, θα σε βλάψει.
Αν δε μπορείς να βγεις στο δρόμο
άνοιξε το παράθυρο, τουλάχιστον.
Ίσως, πάνω στα πρόσωπα που θα διαβαίνουν,
να ξεχωρίσεις κάποιο μονοπάτι.

Ο εκφωνητής

Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τη φωνή σου
γενναίο παιδί:
Εδώ Πολυτεχνείο!
Εδώ Πολυτεχνείο!
Σας μιλάει ο σταθμός
των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών
των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων!
Είχες βραχνιάσει να μιλάς με τις ώρες
μα πιο πολύ ήταν το πάθος που ράγιζε
το πυρωμένο μέταλλο της φωνής σου
γεμίζοντας τους αιθέρες μ' ανατριχίλες και δάκρυα.
Κι ο πλανταγμένος λαός συσπειρωμένος
μισός στους δρόμους και μισός στα σπίτια
ρουφούσε λαίμαργα το τραύλισμα της
λευτεριάς που σπαρταρούσε μέσα στο στήθος σου
κι αγωνιούσε και παθαίνονταν κι έκανε
προσευχές, Χριστέ μου, να μη σωπάσεις.
Γιατί χρόνια και χρόνια σ' αυτό τον τόπο
είναι στη μοίρα του ν' ακούει αυτό το τραύλισμα
που δεν προφταίνει να γίνει φωνή
που δεν προφταίνει να γίνει φθόγγος
και μουσική αναστάσιμη.
Γιατί χρόνια και χρόνια
στην κρίσιμη στιγμή
τα δολερά χέρια των τυράννων
υπογράφουν το διάταγμα της σιγής σου.


Αναδρομή

Προστάτης της γης μου
κι αφέντης του σώματος,
κανείς δεν ξέρει πιο καλά
τον κίνδυνο που διατρέχω
κάτω απ’ το βλέμμα σου.
Μιλάς κι απολύομαι
απ’ την πλειάδα των άστρων
και σε πυκνά καταφεύγω δασύλλια
με το φόβο του ζώου
δαγκώνοντας μου την έπαρση.
Σωπαίνεις και χάνομαι
ανάμεσα στο χτες και στο αύριο,
στο μηδέν της οργής μου.

Λαχτάρα μου είσαι
κι οροθεσία στυγνή
της αβύσσου μου.


Μεσημεριάτικη ανάπαυση

Και πια δε νιάζεσαι για τίποτε
όταν μες στην αγκάλη του μεσημεριού
έχεις ξανά το πρόσωπο που θέλεις.
Κοιτάζεις κι είν' εκεί μπροστά σου
εικόνα κι έκφραση γνωστή, αγαπημένη.
Παρατηράς που γδύνεται, αναγνωρίζεις
κάθε κίνησή του κι η απορία μένει μέσα σου γυμνή
γι αυτό το θαύμα που είναι το παρόν
γι αυτή την Έλευση που είναι ο Φθόγγος.
Ύστερα πας στις λεπτομέρειες:
στο σχήμα του ποδιού στους δυνατούς
μηρούς στα μπράτσα (Το στέρνο
όπως πάντοτε σεμνό
ανόητη έπαρση).
Και πια το πρόσωπο:
αυτό το ανεπανάληπτο, το ένα!

Και σκέφτεσαι:
"Είναι το τελευταίο μου σωσίβιο!
Το τελευταίο μου οδόφραγμα!" Και τρέμεις...

Εργογραφία

"Αμφί" και απελευθέρωση. Αθήνα, Πολύχρωμος Πλανήτης, 2005. Σελ.: 287.
Το βιβλίο αποτελεί μία ιστορική αναδρομή του Gay - Lesbian κινήματος στην Ελλάδα, μέσα από κείμενα του ΑΚΟΕ ("Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλόφιλων Ελλαδας") και του Περιοδικού "Αμφί". Όλα τα γεγονότα της εποχής 1978-1985, μέσα από κείμενα, συνεντεύξεις, αλληλογραφία. Αναφορές του συγγραφέα στη σχέση του με τον Ταχτσή και τον ρόλο που έπαιξε εκείνη την εποχή, καθώς και άλλων πολλών προσώπων που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στον Gay - Lesbian χώρο, χωρίς να λείπουν οι προβληματισμοί και αναφορές του συγγραφέα στο σήμερα. Ένα βιβλίο που φιλοδοξεί να μείνει ως παρακαταθήκη και σημείο αναφοράς για τις επόμενες γενιές.
Ο Καιάδας. Αθήνα, Πολύχρωμος Πλανήτης, 2004. Σελ.: 158.
"Ο Επίσημος τον κοίταζε επίμονα και μια καταφρονετική γκριμάτσα ζωγραφιζόταν στα λιπόσαρκα χείλη του. Ήταν φανερό πως δεν του έκανε όρεξη να συνεχίσει. Η κουρντισμένη φωνή και το παράξενα απόμακρο ύφος του Κερκυραίου που σού έδινε την εντύπωση ότι μιλάς για χρώματα σ' έναν τυφλό, τον είχαν μάλλον αποθαρρύνει. Έριξε μια ματιά στους επιτελείς του σα να τους έλεγε "Κοιτάχτε ρε έναν άνθρωπο!" κι ύστερα γύρισε πάλι βαριεστημένα προς το μέρος του. Περισσότερο για να του δώσει την ευκαιρία να μιλήσει παρά για να μάθει οτιδήποτε, άρχισε να ρωτάει ορισμένα πράγματα σχετικά με την επίσκεψη ή τη φιλία του με τον Κέκο και από καιρό σε καιρό άφηνε κάποιο σχόλιο που διασκέδαζε διακριτικά την ομήγυρη ή έκανε υπαινιγμούς που ο Κερκυραίος δεν αντιλαμβανόταν και προσπερνούσε αμήχανα. Είχε μπλέξει τα άτσαλα χέρια του μπροστά, είχε λυγίσει το 'να πόδι και μιλούσε ασταμάτητα (αν και μπερδεμένα) με την ένρινη φωνή του. Τον έβλεπα από το πλάι, με τα φαρδιά, κακοραμμένα παντελόνια του, και δεν ξέρω γιατί μου θύμιζε έντονα την πρώτη αριστερή φιγούρα από την "Αποκάλυψη της Πέμπτης Σφραγίδας" του Γκρέκο."

Ο Καιάδας είναι η μυθιστορηματική απόδοση μιας πραγματικής ιστορίας που συνέβη κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, μέρος της Επιχειρήσεως Αρετής της Ελληνικής Αστυνομίας και αποτελεί ένα μοναδικό στο είδος του ιστορικό ντοκουμέντο. Συγχρόνως είναι άξια λογοτεχνία, η οποία μπορεί διαβαστεί ανεξάρτητα ως τέτοια. Ο Καιάδας δουλεύει σε δύο επίπεδα. Από τη μία πρόκειται για μία από τις πιο άμεσες και έντιμες λογοτεχνίες. Κρατάει το χαρακτήρα του αυθεντικού ντοκουμέντου χωρίς κανένα λογοτεχνικό τέχνασμα, καμία τεχνική να παρασυρθεί ο αναγνώστης, χωρίς προσπάθεια υποβολής μιας προαποφασισμένης ατμόσφαιρας. Το αντικείμενο είναι η αλήθεια των γεγονότων. Γλώσσα αναλυτική, επίπεδη, καμία ψεύτικη ποίηση, ωραιοποίηση, υπερβολή ή περιττολογία. Από την άλλη, μέσα από αυτό το απολύτως ρεαλιστικό και δοκιμιακό εξωτερικά οικοδόμημα αναδύεται μια άλλη διάσταση, που χτίζεται παράλληλα, μια διάσταση συμβολικού και παραβολής, ένα σύμπαν κλειστοφοβικό, καφκικό, όπως το αναγνωρίζει και το ίδιο το κείμενο, με άμεση αναφορά του το κλίμα της δικτατορίας. Ωστόσο, η λογοτεχνία του μας μεταφέρει σε πιο σκοτεινές κοιλάδες του μυαλού και της ψυχής. Το ότι κάποια πρόσωπα αναφέρονται μόνο με το αρχικό τους εντείνει την εντύπωση και μας μεταφέρει σε ένα σύμπαν κατά πολύ πλατύτερο από αυτό που δηλώνει ρητά το κείμενο.
Τέσσερις ποιητικές συλλογές 1960-1978. Αθήνα, Νεφέλη, 1996. Σελ.: 150.
Το βιβλίο "Τέσσερις Ποιητικές Συλλογές 1960-1978" εκδόθηκε το 1996 και περιλαμβάνει τις συλλογές Πηγάδια και πηγές - του 1960, Ορφέας σημείο μηδέν - του 1962, Μυθολογία της Ξάνθης - του 1967 και Αναδρομή - του 1978. Ο Λουκάς Θεοδωρακόπουλος έχει εκδώσει τρία ακόμα ποιητικά έργα: Σχήμα κραυγής (1954), Ποιήματα 1954-1956 (1957) και Η γύμνια του Νώε (1958).

Ραντεβού με τον πύργο του Άιφελ. Αθήνα, Καστανιώτη, 1998. Σελ.: 230.

http://amfissacity.blogspot.com