Η "φουρτούνα" που έχει ξεσπάσει στο εμπορικό λιμάνι του Πειραιά, δεν είναι.... χθεσινή. Μπορεί από την 1η Οκτωβρίου οι εργαζόμενοι να βρίσκονται σε απεργιακές κινητοποιήσεις διεκδικώντας το "πάγωμα" της εγκατάστασης της κινέζικης εταιρείας Cosco στο Σταθμό Εμπορευματοκιβωτίων, (Σ.ΕΜΠΟ) όμως αυτό δεν είναι πάρα τμήμα μίας αλυσίδας κινητοποιήσεων που ξεκίνησαν το 2006, όταν η τότε κυβέρνηση της ΝΔ γνωστοποίησε την απόφασή της να ...
προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για την πολυετή παραχώρηση αρχικά ολόκληρου του Σ.ΕΜΠΟ και εν συνεχεία μόνο της προβλήτας ΙΙ, όπως και τελικά έγινε.
Η τότε κυβέρνηση είχε εκφράσει τα επιχειρήματά της γι' αυτή την απόφαση, επικεντρώνοντας σε θέματα ανάπτυξης αλλά είχε βρει αντίθετη σύσσωμη την τότε αντιπολίτευση, φυσικά τους εργαζόμενους και φορείς του Πειραιά, όπως τη Νομαρχία, τους Δήμους Πειραιά και Περάματος, το Εργατικό Κέντρο κ.α. Ωστόσο, έστω και μετ’ εμποδίων η σύμβαση του ΟΛΠ με την κινέζικη εταιρεία προχώρησε. Κυρώθηκε με νόμο από τη Βουλή με τις ψήφους μόνο των τότε κυβερνητικών βουλευτών. Φτάσαμε έτσι στην 1η Οκτωβρίου, οπότε προβλεπόταν να εγκατασταθεί η κινέζικη εταιρεία, για την οποία η επένδυση στον Πειραιά φαίνεται να είναι εξαιρετικά σημαντική.
Εκείνο, που πριν από μερικούς μήνες κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει είναι ότι η προκαθορισμένη ημερομηνία εγκατάστασης θα συνέπιπτε με τη διενέργεια των εθνικών εκλογών της 4ης Οκτωβρίου.
Η νέα κυβέρνηση κληρονόμησε το θέμα και πλέον καλείται να δώσει λύσεις σε ένα ζήτημα που έχει πολλές παραμέτρους και γεννά αρκετά ερωτηματικά. Ας δούμε τα βασικότερα από αυτά μέσα από 12 ερωτήσεις και απαντήσεις.
1.Πόσοι είναι οι εργαζόμενοι στον ΟΛΠ και με τι καθεστώς εργάζονται εκεί;
Στον Οργανισμό Λιμένος Πειραιά (ΟΛΠ ΑΕ) απασχολούνται περίπου 1600 εργαζόμενοι, διαφόρων ειδικοτήτων. Από αυτούς, περίπου 1200 είναι υπάλληλοι και περίπου 400 είναι οι λιμενεργάτες. Ο διαχωρισμός, που είχε σχέση και με το εργασιακό καθεστώς, ισχύει από πολύ παλιά αλλά εδώ και δύο δεκαετίες λόγω των εξελίξεων στην παγκόσμια ναυτιλία σε αρκετούς τομείς, όπως στα κοντέϊνερ, υπάλληλοι και λιμενεργάτες εργάζονται από κοινού στην φορτοεκφόρτωση. Οι υπάλληλοι, βέβαια, στελεχώνουν και τις διοικητικές και τεχνικές υπηρεσίες. Από τους περίπου 1200 υπαλλήλους, περίπου 850, που είναι και οι παλαιότεροι, έχουν εκ του νόμου καθεστώς μονιμότητας, αφού ήταν δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ άλλοι 350 έχουν συμβάσεις αορίστου χρόνου. Με συμβάσεις αορίστου χρόνου απασχολούνται και οι λιμενεργάτες.
2. Ακούμε ότι η μεγαλύτερη διαφωνία των λιμενεργατών είναι να μη λειτουργήσει μία δεύτερη προβλήτα την οποία θα λειτουργεί αποκλειστικά η COSCO. Γιατί ακριβώς αντιδρούν; Δεν θα διευκολυνθεί έτσι η δική τους δουλειά;
Η Cosco αναλαμβάνει να λειτουργήσει την προβλήτα ΙΙ του Σ.ΕΜΠΟ, με υποχρέωση κατασκευής του προβλήτα ΙΙΙ. Οι εργαζόμενοι αντιδρούν διότι αυτή την στιγμή ο προβλήτας ΙΙ είναι ο μοναδικός εν λειτουργεία προβλήτας του Σ.ΕΜΠΟ, αφού ο προβλήτας Ι είναι κλειστός λόγω έργων επέκτασης και αναβάθμισης του εξοπλισμού του. Από εκεί και πέρα, οι εργαζόμενοι είναι αντίθετοι διότι όπως επισημαίνουν ο προβλήτας ΙΙ έχει κατασκευαστεί με κεφάλαια του ΟΛΠ, είναι βασική πηγή εσόδων του Οργανισμού και με την παραχώρησή του τίθεται σε κίνδυνο η εργασία τους.
3.Δεν διασφαλίζεται όμως η μονιμότητα των περίπου 1.600 εργαζομένων μετά τη σύμβαση COSCO - Δημοσίου;
Όχι. Η ανατροπή των εργασιακών σχέσεων με τα μέχρι τώρα ισχύοντα είναι δεδομένη και γι' αυτό ανησυχούν οι εργαζόμενοι. Στις δύο προβλήτες του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων του Πειραιά απασχολούνται σήμερα περίπου 600 εργαζόμενοι. Με την παραχώρηση της μιας προβλήτας το αντικείμενο του ΟΛΠ ΑΕ θα μειωθεί τουλάχιστον κατά 50%, οπότε θα "περισσέψουν" τουλάχιστον 300 θέσεις εργασίας και σαφώς θα τεθεί θέμα απασχόλησης. Από την άλλη πλευρά, η σύμβαση δεν δεσμεύει την Cosco να προσλάβει εργαζόμενους του ΟΛΠ.
4. Πόσο φθηνότεροι (εάν πράγματι) είναι οι Κινέζοι στις υπηρεσίες τους;
Η τιμολογιακή πολιτική, που θα ακολουθήσει η Cosco είναι ακόμα άγνωστη, κατά συνέπεια δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εάν θα είναι φθηνότερη ή όχι στις υπηρεσίες της σε σχέση με τον ΟΛΠ ΑΕ. Μέχρι τον Ιούνιο του 2010 βάσει της σύμβασης η Cosco υποχρεούται να ακολουθεί τα τιμολόγια του ΟΛΠ ΑΕ, αφού και οι δύο θα λειτουργούν από κοινού στην προβλήτα ΙΙ μέχρι να τεθεί εκ νέου σε λειτουργία η προβλήτα Ι, τον οποίο διατηρεί ο ΟΛΠ ΑΕ. Από εκεί και πέρα, η κινέζικη εταιρεία θα ακολουθήσει την δική τιμολογιακή πολιτική. Κύκλοι της αγοράς εκτιμούν ότι οι τιμές θα είναι ανταγωνιστικές στο φορτίο διαμετακόμισης για να προσελκύσει πελάτες αλλά δεν θα πρέπει να αναμένονται σοβαρές διαφοροποιήσεις στο "ανελαστικό" εισαγωγικό- εξαγωγικό φορτίο, που έτσι και αλλιώς θα "περάσει" από τον Πειραιά.
5. Γιατί «μας ήρθαν» οι Κινέζοι;
Κατ’ αρχάς να σημειωθεί ότι οι λιμενικές υπηρεσίες αποτελούν τη μοναδική, ίσως, αγορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση που δεν έχει απελευθερωθεί. Και αυτό διότι η σχετική πρόταση Οδηγίας παρότι τέθηκε προς έγκριση δύο φορές στα ευρωπαϊκά όργανα καταψηφίστηκε τελικά και τις δύο φορές από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ωστόσο, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, που υποστήριζε την απελευθέρωση των λιμενικών υπηρεσιών, προώθησε, από το 2006, τη σχετική διαδικασία μετά από ένα ταξίδι του πρώην πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή στην Κίνα. Αρχικά, με μια προσπάθεια διακρατικής συμφωνίας, που δεν έγινε αποδεκτή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ακολούθως με προσπάθεια για παραχώρηση μέσω διαγωνισμού και των δύο προβλητών του ΣΕΜΠΟ. Τελικά προχώρησε στην παραχώρηση με διαγωνισμό της προβλήτας ΙΙ.
Το επιχείρημα, που προεβλήθη για αυτές τις διαδικασίες ήταν ότι ο ανάδοχος θα κάνει επενδύσεις στον προβλήτα ΙΙ, θα κατασκευάσει τον προβλήτα ΙΙΙ και θα προσελκύσει εμπορεύματα.
6.Το 2005 το ΥΕΝ είχε δημοσιεύσει λίστα αμοιβών λιμενεργατών με μισθούς έως 10.527 ευρώ. Τιτλοφορούσε δε την ανακοίνωσή του: "Οι αριστοκράτες λιμενεργάτες των ρετιρέ που αμείβονται με 150.000 ευρώ ετησίως διαμαρτύρονται". Πόσοι αμείβονται σήμερα με εκείνα τα προκλητικά ποσά και τι δουλειά κάνουν; Ποιος είναι κατά προσέγγιση ο μέσος όρος μηνιαίων αμοιβών;
Σήμερα, κανείς δεν αμείβεται με τέτοια ποσά. Εκείνο το διάστημα υπήρχαν ορισμένοι, ελάχιστοι λιμενεργάτες, με την ειδικότητα του "εναερίτη", που έκαναν μια εξαιρετικά δύσκολη και επικίνδυνη εργασία "κλειδώματος" και "ξεκλειδώματος" τεράστιων... βουνών κοντέϊνερ, αναγκαζόμενοι λόγω έλλειψης προσωπικού να εργάζονται διπλοβάρδια μέσα στην ημέρα, αργίες και σαββατοκύριακα, με αποτέλεσμα οι αποδοχές τους λόγω των υπερωριών να αυξάνονται. Ακολούθως, έγιναν προσλήψεις και σήμερα, ο μέσος όρος μηνιαίων αμοιβών των εργαζόμενων στο λιμάνι με υπερωρίες είναι περίπου 2000- 2100 ευρώ.
Ωστόσο, την τελευταία διετία λόγω της αποχής από τις υπερωρίες, που έκαναν οι εργαζόμενοι στο πλαίσιο των κινητοποιήσεών τους ο μέσος μηνιαίος μισθός διαμορφώνεται περίπου στα 1.700 ευρώ.
Από τους ισολογισμούς του ΟΛΠ προκύπτει πάντως ότι το ετήσιο εργοδοτικό κόστος ανά εργαζόμενο είναι της τάξης των 50.000 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε μηνιαίες απολαβές (14 μισθοί) περίπου 3.600 ευρώ (μικτά) .
7. Υπάρχουν διεθνείς και ανεξάρτητοι δείκτες ανταγωνιστικότητας των υπηρεσιών λιμένων; Σε τι θέση κατατάσσονται οι ελληνικές υπηρεσίες;
Υπάρχουν διεθνείς δείκτες κατάταξης των λιμανιών ανάλογα με το διακινούμενο όγκο κοντέϊνερ, αφού άλλωστε αυτός είναι ο σημαντικότερος τρόπος μεταφορών στον χώρο του γενικού φορτίου. Ο Πειραιάς το 2003 βρισκόταν στην 47η Θέση της παγκόσμιας κατάταξης σε διακίνηση κοντέϊνερ αλλά κυρίως λόγω της αναστάτωσης, που έχει δημιουργηθεί από το 2005, σημειώνει μεγάλες απώλειες και πλέον βρίσκεται κάτω από την 120η θέση της παγκόσμιας κατάταξης σε διακίνηση κοντέϊνερ.
8. Που αλλού στον κόσμο έχει επενδύσει η COSCO; Με τι αποτελέσματα;
Όταν αναφερόμαστε στην COSCO πρέπει να είναι αντιληπτό ότι πρόκειται για έναν τεράστιο Όμιλο με πολλές δραστηριότητες γύρω από τη ναυτιλία και γενικότερα τις μεταφορές, Στον χώρο των λιμενικών υπηρεσιών δραστηριοποιείται η θυγατρική της Cosco Pacific, η οποία είναι ο 5ος μεγαλύτερος διαχειριστής κοντέϊνερ (container terminal) στον κόσμο, διαχειριζόμενη 18 τέρμιναλ στην Κίνα και 3 στο εξωτερικό. Στη Μεσόγειο η εταιρεία έχει παρουσία στο τέρμιναλ της διώρυγας του Σουέζ και στο λιμάνι της Νάπολης. Και στις δύο περιπτώσεις έχει μετοχική συμμετοχή μέχρι 25% σε σχήματα, όπου μετέχουν και άλλες εταιρείες αλλά και το Δημόσιο των δύο κρατών. Άλλωστε, η ίδια η εταιρεία σε ανακοίνωσή της στις 7 Οκτωβρίου 2009 για την ανάληψη της διαχείρισης του προβλήτα ΙΙ και του (υπό κατασκευή) ΙΙΙ του Πειραιά υπογράμμισε ότι είναι το "πρώτο αποκλειστικής ιδιοκτησίας εξωχώριο κοντέϊνερ τέρμιναλ, που αναλαμβάνει να διαχειριστεί".
9. Τι κυρώσεις υπάρχουν σε περίπτωση μη εφαρμογής της σύμβασης και από πότε αρχίζουν να «τρέχουν» ποινικές ρήτρες;
Σε γενικές γραμμές ποινικές ρήτρες αρχίζουν να "τρέχουν" από τη 1η Νοεμβρίου. Η σύμβαση προβλέπει αρκετές περιπτώσεις υποχρεώσεις καταβολής ρητρών και από τις δύο πλευρές, που φυσικά αποτελούν νομικά θέματα.
10. Ποια ήταν ακριβώς η στάση του ΠΑΣΟΚ όταν ήταν στην αντιπολίτευση;
Το ΠΑΣΟΚ είχε καταψηφίσει στη Βουλή το νόμο, με τον οποίο κυρώθηκε η σύμβαση παραχώρησης, η οποία είχε συναφθεί μεταξύ της ΟΛΠ ΑΕ και της Cosco Pacific ενώ στο προεκλογικό του πρόγραμμα είχε δεσμευτεί για επαναδιαπραγμάτευση σε βάθος για την διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος.
11. Είναι γνωστό ότι η COSCO έχει εξασφαλίσει ειδικά προνόμια (που δεν απολαμβάνει ο ΟΛΠ) για τις υπηρεσίες της, όπως απαλλαγή φόρου εισοδήματος επί τη βάσει αποφυγής διπλής φορολογίας, απαλλαγή τελών χαρτοσήμου για δανεικά κεφάλαια που αντλήθηκαν για τη χρηματοδότηση του έργου, επιστροφή ΦΠΑ εντός 60 ημερών έντοκα, (έναντι άτοκης επιστροφής με καθυστέρηση 2-3 χρόνων Ενημέρωσε για αυτά η Ελληνική κυβέρνηση την Ευρωπαϊκή Επιτροπή;
Με τα άρθρα 2 και 3 του κυρωτικού νόμου της σύμβασης παραχώρησης δίνονται μια σειρά φορολογικά και άλλα προνόμια, τα οποία σύμφωνα με νομικούς δεν υπήρχαν στην διακήρυξη του διαγωνισμού, ώστε να είναι γνωστά σε όλους τους ενδιαφερόμενους ενώ λέγεται ότι υπάρχουν και άλλες προβλέψεις, που δεν ισχύουν για καμία άλλη εταιρεία στον ελληνικό χώρο, όπως π.χ. η επ' αόριστον δυνατότητα συμψηφισμού κερδών και ζημιών. Για το θέμα δεν είχε ενημερωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και όπως απάντησε ο αρμόδιος επίτροπος κ. Ταγιάνι σε πρόσφατη ερώτηση των ευρωβουλευτών του ΠΑΣΟΚ Μαριλένας Κοππά και του ΣΥΡΙΖΑ Νίκου Χουντή θα ζητηθούν περαιτέρω πληροφορίες προκειμένου να εκτιμηθεί κατά πόσο οι διατάξεις των άρθρων 2 και 3 το νόμου 3755 συμβιβάζονται με τους κοινοτικούς κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις
12.Πως είναι μια ημέρα ρουτίνας στο Σταθμό Εμπορευματοκιβωτίων του Πειραιά;
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 άρχισε να διαφαίνεται η κυριαρχία στο παγκόσμιο εμπόριο των μεταφορών με κοντέϊνερ . Έτσι, σιγά - σιγά σε όλα τα λιμάνια του κόσμου άρχισαν να αναπτύσσονται Σταθμοί Εμπορευματοκιβωτίων (κοντέϊνερ τέρμιναλ), που αποτελούν μια νευραλγική δραστηριότητα για κάθε λιμάνι. Στον Πειραιά, όπως και σε όλα τα λιμάνια του κόσμου, η λειτουργία είναι 24ωρη. Βάρδιες λιμενεργατών φορτοεκφορτώνουν και ταξινομούν κοντέϊνερ. Σε κανονικούς ρυθμούς υπολογίζεται ότι από το ΣΕΜΠΟ του Πειραιά εξυπηρετούνται στο 24ωρο περίπου 5.500 "κουτιά", εισαγωγής, εξαγωγής ή διαμετακόμισης.
Από www.ethnos.gr
Οι στοές του μεταλλείου κάτω από τη Στρατονίκη, σε παλαιότερο χάρτη της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ.
