Στα 'ματοβαμμένα και δύσκολα χρόνια του αγώνα γιά τη λευτεριά , πολλές φορές Οθωμανοί βοήθησαν Χριστιανούς , πολεμώντας στο πλευρό τους , με ξεχωριστό θάρρος και ντομπροσύνη .Οι λόγοι που τους έκαναν να " αλλάξουν γραμμή " ήταν διάφοροι , με κύριο - και πιό σοβαρό - το φόβο γιά τη ζωή τους . Ένα - ένα κάστρο πούπεφτε - στη Ρούμελη η το Μοριά - έδινε την ευκαιρία στους νικητές Έλληνες να ξεσπάσουν την οργή , που μάζεψαν μέσα τους οι αιώνες , πάνω στους πρώην αφέντες τους , ενώ οι αρχηγοί - μπροστά στην αγανάκτηση που ξεχυνόταν από τις σκλάβες καρδιές - η αδυνατούσαν να βάλουν φραγμό η από σκοπού δεν ήθελαν κάτι τέτοιο .
Γιά τη Φωκίδα , έχουμε δυό ενδιαφέρουσες σχετικές διηγήσεις , η μιά είναι του χιλίαρχου Γιαννάκη Κουτρούκη - απ' την Ξυλογαιδάρα - που περιγράφει τι έγινε στο Μαλαντρίνο :
< Το Μαλανδρίνον ήτο τότε έδρα βιλαετίου και κατωκείτο από πολλάς τουρκικάς οικογενείας και... ολίγας , πέντε - δέκα , χριστιανικάς , εγκατεστημένας μακράν , εις τας άκρας . Οι Τούρκοι μόλις διέκριναν τους επαναστάτας , εκλείσθησαν εις τους πύργους των προκρίτων του χωρίου Χασάν Αγά και Αβδή Αγά , αποφασισμένοι εις αντίστασιν . Μετά τρείς όμως ημέρας , απορούντες τροφών και πολεμοφοδίων , παρεδόθησαν . Τη διαταγή του Σκαλτσοδήμου , όστις εν τω μεταξύ είχε γίνει κύριος του Λιδωρικίου , οι αιχμάλωτοι διενεμήθησαν μεταξύ των χωρικών όλων των χωρίων , ίνα ούτω ενοχοποιηθώσιν όλοι . Οι χωρικοί προθύμως παραλαβόντες αυτούς εκόρεσαν το επί τόσα έτη μίσος των , κατακρημνίσαντες άλλους εις Δοβροβίτσαν , εις Βαθύρεμμα , εις Κάρκαρον , βάραθρα κατασκότεινα , ωσεί στόματα άδου και άλλους έρριψαν εις τον αιγιαλόν της Βίδαβης > .
Η άλλη , περιλαμβάνεται στη βιογραφία των Πανουργιάδων , πούγραψε ο Γούδας και μιλάει γιά την Άμφισσα :
< Οι Τούρκοι , κλεισθέντες ανεφοδίαστοι εν τω φρουρίω και ταχέως εξαντλήσαντες τα πάντα , και ιδίως το ύδωρ , παρέδωκαν επί ασφαλεία ζωής και τιμής την 10 Απριλίου τα όπλα τω Πανουργιά , έμπροσθεν της Πύλης καθημένω , και παραλαμβάνοντι ταύτα , εξακοσίους περίπου οπλισμούς αποτελούντα . Και δι' αυτών μεν ώπλισεν αμέσως τους στερουμένους όπλων , τους δε σημαίνοντας των Τούρκων , και ιδίως τον Οσμάν - Μπέγην , φρονόμως ποιούντες οι Αμφισσείς , διέσωσαν και τινάς μεν τούτων μετεχειρίσθησαν ακολούθως προς ανταλλαγήν αιχμαλώτων , τους δε λοιπούς διεσκόρπισαν εις τα χωρία , παραβλεψαντες μάλιστα τας ωμότητας των χριστιανών κατ' αυτών , μόνο ίνα ενοχοποιήσωσιν τον λαόν . Υπήρχε δε κατά Φιλήμονα και έτερος ισχυρός τω όντι πολιτικός λόγος , αναγκασας τον Πανουριάν μετά των εν Αμφίσση εφόρων να παρα΄λέψωσι την υπό του λαού εξόντωσιν των εγχωρίων Τούρκων . Ούτοι εγίγνωσκον άπαντα τα κρυσφύγετα και πάσας τας διόδους και ατραπούς της χώρας και , σωζόμενοι , εδύναντο να χρησιμεύσωσι ως άριστοι οδηγοί των επελευσομένων ξένων Οθωμανών , είτε προς εκδίκησιν των όσων έπαθαν , είτε και προς εντελή κατάπνιξιν του αγώνος , όπως τω όντι εχρησίμευσαν πολλαχού ως τοιούτοι ουκ ολίγοι των περισοθέντων Τούρκων. Ωραίαν τινά Οθωμανίδα , κρημνισθείσαν εκ βράχου και σωθείσαν εν τοις κλάδοις δένδρου , οι άνωθεν του βράχου ιστάμενοι χριστιανοί εκρήμνισον και αύθις > .
Όσοι , λοιπόν , γλύτωσαν από καταστροφές σαν τις παραπάνω - χάρις σε παλιές φιλίες , κυρίως - βαφτίζονταν χριστιανοί , χωρίς να καλυτερεύουν - όμως - τη θέση τους που κάθε άλλο παρά ευχάριστη ήταν : και οι δικοί τους και οι Έλληνες τους περιφρονούσαν , οι δεύτεροι , μάλιστα , τους έβλεπαν μ' επιφύλαξη .
Στα γενικά αρχεία του Κράτους , σώζεται αναφορά μιας αλλαξοπιστεμένης που το 1823 κλαίει και οδύρεται:
"Εις το Εξοχώτατον και Σεβασμιώτατον Συμβούλιον των Υπουργών.
Πρακαλώ τους αφεντάδες να με λυπηθούν την καυμένην , οπού μου έκαψαν το συκώτι οι γενιές μου , ούτε σκουτιά μου άφησαν ούτε τίποτες . Με πέρασαν απ' του σκυλιού τον κώλο , με τις βρισιές τους και με τυραννούν ολημέρα ,ωσάν οι Εβραίοι τον Χριστόν από τότε που εβαπτίσθηκα , η μάνα μου δεν έχει μάτια να με ιδή . Τι τραβώ , ένας Θεός το ξέρει....
η δούλη σας , η νεοφώτιστος Φωτεινή ".
Στη Φωκίδα είχαμε - προεπαναστατικά - μόνιμα εγκατεστημένους Τούρκους . Ο Πουκεβίλ , έφτασε να γράψη πως στο Λιδορίκι και το Μαλαντρίνο ήταν όσοι και οι Έλληνες .
Μετά την απελευθέρωση , μετρήθηκαν 500 στα Σάλωνα και 150 στο Λιδορίκι .
Απ'αυτούς αρκετοί , σίγουρα , < προσκύνησαν >, δεν μπόρεσαν όμως , παρά μονάχα τρεις να βρω : Τον Αμφισσιώτη Χασάν Μπασαρή και τους Μαλαντρινιώτες αδελφούς Χασάν Χατζήμπεη και Λεωνίδα Λιδωρίκη .
Ο πρώτος - ο Μπασαρής - πήρε το χριστιανικό όνομα Παναγιώτης και στάθηκε παλικαρίσια στις συγκρούσεις της Ανατολικής Στερεάς . Με τη συνθηκολόγηση , πέρασε πέρασε τα σύνορα και πήγε στο " Τούρκικο " στη Λάρισα , κοντά στους δικούς του . Οι άλλοι δυό , έμειναν και μετά στο Μαλαντρίνο , όπου - ύστερα από λίγο - πέθανε ο Χατζήμπεης .
Κι' ο επιζήσας Λεωνίδας Λιδωρίκης - που , φτωχός και δύστυχος , γύρναγε πότε εδώ και πότε εκεί - κι' ο Παναγιώτης - Χασάν Μπασαρής , έκαναν αιτήσεις στη Εξεταστική Επιτροπή , γιά να αναγνωριστή η πρσφορά τους . Ο Μπασαρής , πιό διπλωμάτης , ονομάζει τον ξεσηκωμό προσπάθεια < προς απόκτησιν της αυτονομίας > και ζητάει να τύχη < του ευεργετήματος των αγωνιστών της επαναστάσεως > , γιά τις πιστές < προς την πατρίδα των Ελλήνων εκδουλεύσεις > του .
Λέει η αίτησή του :
< Άμφισσα τη 5 Ιουλίου 1865 Προς Την επί του Αγώνος Εξεταστικήν Επιτροπήν . Ότε εξερράγη η ελληνική επανάστασις του 1821 , κατά των οθωμανών , προς απόκτησιν της αυτονομίας , ήμην κάτοικος Αμφίσσης ( Σαλώνων ) οθωμανός την θρησκείαν , αλλά μετά την προσκύνησιν και καταστροφήν των πατριωτών μου οθωμανών Σαλωνιτών , εδέησα να προσέλθω εις τον Αρχηγόν τότε της επαναστάσεως Πανουριάν και παρακολουθήσω αυτόν ως στρατιώτης . Και την ιδέαν μου αυτήν επραγματοποίησα , ακολουθήσας τον οπλαρχηγόν αυτόν από το 1821 μέχρι του 1828 . Κατά δε το έτος 1830 , λόγοι οικογενειακοί με ηνάγκασαν να επανέλθω εις το θρήσκευμά μου και συνεπώς διαμείνω πλησίον της οικογένειάς μου , όπου και νυν διαμένω . Επειδή δε την επανάστασιν ταύτην υπηρέτησα ειλικρινώς και μεθ' αφοσιώσεως , ενόμιζα δίκαιον να υποβάλλω και εγώ πιστοποιητικά περί των εκδουλεύσεών μου προς την Σεβαστήν Επιτροπήν , παρά των τότε οπλαρχηγών Α.Κοντοσοπούλου και Ν. Ανδρέου , όπως τύχω του ευεργετήματος των αγωνιστών της Επαναστάσεως , και παρακαλώ την Σεβαστήν Επιτροπήν , λαμβάνουσα υπ' όψιν τας πιστάς μου προς την πατρίδα των Ελλήνων εκδουλεύσεις , απονείμη και εις τον υποφαινόμενον παν ότι θεωρήση δίκαιον και ανάλογον . Χασάν Μπασαρής Οθωμανός κάτοικος Λαρίσης > .
Το πιστοποιητικό που επισυνάπτεται, βεβαιώνει :
"Πιστιποιητικόν
Διά του οποίου πιστοποιούμεν οι υποφαινόμενοι επί τη επί τοτ Νόμου προβλαπομένη ποινή και επί πολιτική αποζημιώσει ότι ο Χασάν Μπασαρής , οθωμανός , και ήδη κάτοικος Λαρίσης , ετών 68 , άμα εξερράγη ο υπέρ ανεξαρτησίας πόλεμος του 1821 , εγκαταλείψας τους συμπολίτας του οθωμανούς Αμφίσσης , - διότι ότε εξερράγη ο πόλεμος ήτο κάτοικος Αμφίσσης ( Σαλώνων ) - τους άλλους των παραδοθέντας και θανατωθέντος , ηαι λαβών όνομα χριστιανικόν , προς αποφυγήν θανάτου , ηκολούθησε τον οπλαρχηγόν Ν. Πανουριάν απ' αρχής της επαναστάσεως μέχρι τέλους του 1828 , όπου και παρευρέθη εις όλας ανεηαρτήτως τας μάχας ας και ο οπλαρχηγός του , και κατά το διάστημα αυτό έδειξε μεγίστην ανδρείαν και υπακοήν εις τους ανωτέρους του , προς δε και ειλικρίνειαν μη υποβλέψας εις ουδεμίαν μάχην συστρατιώτην του. Κατά δε το έτος 1830 απεμακρύνθη των ελληνικών χωμάτων και μετέβη εις το οθωμανικόν όπου και νυν διαμένει .
Ταύτα πάντα γνωρίζοντες εκ του σύνεγγυς , δίδομεν το παρόν αυτώ , διά νατο μεταχειρισθή κατά το δοκούν .
Άμφισσα τη 5 Ιουλίου 1865
Α. Κοντοσόπουλος
Αντισυνταγματάρχης
Ν . Ανδρέου
Ταγματάρχης
Επικυρούται η γνησιότητα των ανωτέρω υπογραφών των
Α.Κοντοσόπουλου , αντισυνταγματάρχου και Νικ.Ανδρέου
ταγματάρχου .
Άμφισσα τη 5 Ιουλίου 1865
Ο Δημαρχών Αμφίσσης
Θ.Ηλιόπουλος "
Από τα παραπάνω , η Επιτροπή - στην 168 συνεδρίασή της - τον χαρακτήρισε < στρατιώτη > αλλά με τον καιρό - στην 444 - τον προήγαγε σε υπαξιωματικό Α' τάξεως , βαθμό με τον οποίον είναι σημειωμένος στο Μητρώο Υπαξιωματικών ( Α.Μ 2675 ) .
Ο Λεωνίδας Λιδωρίκης , < πάσχων και στερούμενος τον επιούσιον άρτον > , με πολυάριθμη οικογένεια , < ήτις εν υπαίθρω παραμένει άστεγος και εγκαταλλελημένη > , διαγράφει το παρελθόν του και τονίζει ότι < εξ ακαταμαχήτου μίσους της ψυχής μου και τής καρδίας μου >
< απέβαλεν το θρήσκευμά του > και πήρε μέρος - με τον Δήμο Σκαλτσά - < εις όλας τας μετ' αυτού και των εχθρών οθωμανών συναφθείσας και συγκροτηθείσας πεισματώδεις μάχας.... >
Στήν αίτησή του , εξομολογείται :
< Έν Λιδωρικίω τη 16 Ιουνίου 1865 Αναφορά του Λεωνίδα Λιδωρίκη Νεοφωτίστου , κατοίκου Λιδωρικίου , του Δήμου Αιγιτίου , της Επαρχίας Δωρίδος . Προς Την εν Άθήναις συσταθείσαν Επιτροπήν διά την εξέτασιν των θυσιών και εκδουλεύσεων των προς την Πατρίδα αγωνισαμένων . Διά του Κυρίου Επάρχου Δωρίδος . Αι προς την Πατρίδα θυσίαι και στρατιωτικαί εκδουλεύσεις του υποφαινομένου , τοις πάσιν είναι γνωσταί και παρά πάντων ομολογούμεναι αναμφισβητήτως . Καθ' ην στιγμήν υψώθη η σημαία της ιεράς ημώμ ανεξαρτησίας , κατά τον Μάρτιον του 1821 , ο υποφαινόμενος , καίτοι οθωμανός τότε και καταταγμένος θρησκευτικώς εις την οθωμανικήν πίστην , ην εξ ακαταμαχήτου μίσους της ψυχής μου και της καρδίας μου μεγίστης προς αυτήν αγανακτήσεως , απέβαλον τελευταίον το θρήσκευμά μου τούτο και βαπτισθείς , ησπάσθην εγκαρδίως και μετά μεγάλου πόθου και ζήλου το Χριστιανικόν θρήσκευμα και βαπτισθείς έλαβον το χριστιανικόν δόγμα και το όνομα Λεωνίδας , ο και Λιδωρίκης επονομαζόμενος . Πριν δε τούτου , καίτοι οθωμανός τότε διατελών και κατεχόμενος ως είπον , εκ της θρησκευτικής ταύτης ιδέας , άμα εξερράγη η επανάστασις και υψώθη η Ελληνική σημαία , κατά τον Μάρτιον του 1821 , δράξαντες τα όπλα μετά του αδελφού μου Χασάν Χατζήμπεη , και ως Σωματάρχαι , τεθέντες υπό την οδηγίαν του οπλαρχηγού αοιδήμου Δήμου Καλτσοδήμου παρευρέθημεν εις όλας μετ' αυτού και των οθωμανών συναφθείσας και συγκροτηθείσας πεισματώδεις μάχας , εις τας οποίας διεκρίθην και επαινέθην επί γςνναιότητι και ανδρεία . Αποβιώσαντος δε του οπλαρχηγού τούτου , κατά το έτος 1826 , ηκολούθησα με τους υπό την οδηγίαν μου στρατιώτας , το Σώμα του οπλαρχηγού Ευαγγ.Μ.Κοντογιάννη , εις τας διαταγάς του οποίου διετέλεσα απί πολύ , και , τελευταίον , υπό οπλαρχηγών άλλων παρευρεθείς αγωνισάμενος επίσης , εις όλας μετά των εχθρών συγκροτηθείσας μάχας , με τον απαιτούμενον ζήλον , καρτερίαν και γενναιότητα , μέχρι του 1829 έτους , ότε παρητήθην της στρατιωτικής μου ταύτης υπηρεσίας , ήτοι μετά την άφιξιν της ανεξαρτησίας μας , εν τη οικία μου . Άπαντα δε τα ληφθέντα πιστοποιητικά των προς την Πατρίδα θυσιών και εκδουλεύσεών μου άτινα έλαβον καθ' όλον το διάστημα της ειρημένης στρατιωτικής υπηρεσίας μου , των οπλαρχηγών υπό τας οδηγίας των οποίων διετέλεσα , τα παρέδωσα εγκαίρως εις την δημογεροντίαν της επαρχίας Δωρίδος , ως εξάγεται εκ της συνημμένης ώδε αποδείξεως αυτής , υπ' αριθ. 171 και από 3 Μαίου 1833 χρονολογουμένη , διά να υποβληθώσιν εις την τότε συσταθείσαν επιτροπήν προς εξέτασιν των δικαιωμάτων των αγωνισαμένων και ενώ ήλπιζον να βαθμολογηθώ προσηκόντως , με τον ανήκοντα των στρατιωτικών μου εκδουλεύσεων βαθμόν αναντιρρήτως , δυστυχώς και παρά πάσαν προσδοκίαν , η επιτροπή αύτη δεν έλαβεν υπ΄όψιν της - φαίνεται - τα έγγραφα ταύτα των θυσιών μου και εκδουλεύσεών μου και , κατά συνέπειαν , αδικηθείς υστερήθην τον ανήκοντα στρατιωτικόν βαθμόν μου μέχρι σήμερον , και μένω εν τη γωνία μου παραμερισμένος , πάσχων και στερούμενος τον επιούσιον άρτον , μετά της πολυαρίθμου οικογενείας μου , στενάζων , διότι παρατηρώ άλλους , μηδ' όλως αγωνισαμένους , με βαθμούς και επωμίδας . Τα παράπονά μου ταύτα εκθέτω και αύθις διά της παρούσης μου , ενώπιον της Σεβαστής ταύτης Επιτροπής , την οποίαν θερμοπαρακαλώ να ζητήση και λάβη υπ' όψιν της τα ως ανωτέρω είρηται πιστοποιητικά των εκδουλεύσεών μου , άτινα βεβαίως , ενυπάρχωσιν εν τω αρχείω της τότε Επιτροπής και επομένως , τους ελέγχους και τα διάφορα μητρώα ως και το συνημμένον πιστοποιητικόν του Δημοτικού Συμβουλίου Αιγιτίου , ευαρεστουμένη - εν τη χαρακτηριζούση αυτή διξαιοσύνη - γνωμοδοτήση και μοι χορηγηθή ο ανάλογος με τας εκδουλε'υσεις μου στρατιωτικός βαθμός μου , όπως δι'αυτού ανακουφισθώσιν αι ανάγκαι εμού τε και της πολυαρίθμου οικογενείας μου , ήτις εν υπαίθρω παραμένει άστεγος και εγκαταλλε- λημένη . και υποσημειούμαι με βαθύτατον Σέβας ο ευπειθέστατος Λεων. Λιδωρίκης >
Τα επισυναπτόμενα είναι :
< Το Δημοτικόν Συμβούλιον Αιγιτίου πιστοποιεί ότι Ο κύριος Λεωνίδας Λιδωρίκης , κάτοικος Μαλανδρίνου του Δήμου τούτου , εις την αρχήν του έτους 1821 , άμα ο υπέρ ανεξαρτησίας της Πατρίδος ιερός αγών εξερράγη , καίτοι οπαδός - τότε της οθωμανικής θρησκείας ΄συνεδέθη όμως , μετά των Χριστιανών , τόσον αυτός , καθώς και ο προ πολλού αποθανών αδελφός του Χασάν Χατζήμπεης και ομοθυμηδόν με αυτούς , άδραξε τα όπλα εναντίον του τυράννου , υπηρετήσας στρατιωτικώς την Πατρίδα μέχρι τέλους του έτους 1829 , καθ' ο η ησυχία απεκατέστη. Καθ' όλον αυτό το διάστημα , υπηρετών υπό την οδηγίαν διαφόρων οπλαρχηγών ως σωματάρχης , παρευρέθη εις πολλάς κατά του εχθρού συγκροτηθείσας μάχας , πάντοτε με πολλούς υπ' αυτόν , εν αις και ζήλον απαραδειγμάτιστον έδειξεν . Όθεν , κατ' αίτησίν του, τω δίδεται το παρόν , όπως του χρησιμεύση όπου ανήκει . Έν Λιδωρικίω την 4 Δεκεμβρίου 1845 . Οι Σύμβουλοι : Δ.Καρανδριάς Αθ.Αναγν.Κάρμας Α. Γαρδίκης Απόστ. Καρανδριάς Δημ. Αθ. Κάρμας Αναγν.Κ.Μαργέλλος Αναγν.Γιωργούντζος Γεωργ.Κατζαρέλης Γ.Ανδρεόπουλος ( δυσανάγνωστος ) . Επικυρούνται αι ανωτέρω υπογραφαί των Δημοτικών συμβούλων. Λιδωρίκιον την 9 Δεκεμβρίου 1845 Ο Δήμαρχος Αιγιτίου Αθαν . Μαργέλλος > .
και :
< Αριθ . 171 η Δημογεροντία της Επαρχίας Λιδωρικίου Προς τον κ. Λεωνίδαν Λιδωρίκην . Έλαβε η Δημογεροντία αύτη διά χειρός σου σήμερον την προς την επί των Στρατιωτικών Σεβαστήν Επιτροπήν αναφοράν σου έγκλειστην εν αυτή και έκθεσιν των εκδουλεύσεών σου και τις αποδείξεις , μία του Ευαγγέλη Μ. Κοντογιάννη και δύο των επαρχιών Λιδωρικίου και Μαλανδρίνου και θέλει σπεύσει η Δημογεροντία να απευθλυνη αυτά όπου δέον . Σοι επιστρέφεται δε αντίγραφον της αναφοράς σου , επικυρωμένον παρά της Δημογεροντίας ταύτης . Έν Λιδωρικίω τη 3 Μαίου 1833 . Οι Δημογέροντες Α . Μπαμπαλής Α . Ασημάκης > .
Παρ' όλα ταύτα , η επιτροπή - στην 137 συνεδρίασή της - του έδωσε τον βαθμό του Στρατιώτη , με Αριθμό Μητρώου 4997 .
Βέβαια όπως θα διαπιστώσατε αγαπητοί μας φίλοι , στα δυό τελευταία έγγραφα υπάρχει μιά χρονολογική ασυνέπεια που , προφανώς , οφείλεται σε ( τότε ) λαθεμένη ημερομηνία , εμείς πάντως μεταφέραμε επακριβώς τις ημερομηνίες των εγγράφων .
Τελειώνοντας σας αναφέρουμε ( διατί να το ...κρύψωμεν άλλωστε ) ότι τη... λησμονημένη αυτή σελίδα , που δεν έχει και κάποια ιδιαίτερη σημασία και αξία , σας τη δώσαμε γιά να διαπιστώσετε πως λειτούργησε τότε , το..σύστημα δημιουργίας ...αντιστασιακών και χορήγησης των σχετικών πιστοποιητικών..αντίστασης και αναλόγων...συντάξεων , βεβαίως...βεβαίως , και να το συγκρίνεται με το ίσχύσαν στην νεότερη Ελλάδα και το ισχύον και σήμερα και θα ..ίσχύει ( πολύ το φοβούμαστε.. ) και στό ...μέλλον σχετικό ..σύστημα , εξυπηρέτησης...ημετέρων...πελατών....διαχρονικότατον..... ( βεβαίως....βεβαίως...) .
Καλό σας βράδυ............Κ.'
Από lidoriki.com
επίσης μπορείτε να διαβάσετε και αυτό http://avgi-anagnoseis.blogspot.com/2010/03/m.html
«Πουθενά σε κανένα μέρος του κόσμου, πράγματα αντίθετα, όπως το φως και η σκιά, το άγριο και το ήμερο, το ψηλό και το χαμηλό, δεν συνυπάρχουν τόσο αρμονικά και δεν μοιράζονται τόσο ακριβοδίκαια την παρουσία τους όπως εδώ πέρα, σ’ αυτό το κομμάτι γης. Συμπληρώνοντας το ένα το άλλο, συνθέτουν έναν τόπο με αισθητική μοναδικότητα. Και ο άνθρωπος που ρίζωσε σ’ αυτά τα χώματα έγινε και εκείνος δέκτης αισθητικών μηνυμάτων, απ’ την υπέροχη αυτή φύση και έδωσε με τον απαράμιλλο τρόπο τον καλύτερό του εαυτό, δένοντας τα γεμάτα αισθαντικότητα έργα του με αυτή τη γη.
Ο Αυγέρης Κανάτας με τη διαθήκη του έκανε δωρεά στο Δήμο Άμφισσας όλους τους αυθεντικούς πίνακες και τα σχέδια που περιέχονται στα λευκώματα «Άμφισσα» και «Φωκίδα» με την προοπτική να εκτίθενται στην υπο ίδρυση Πινακοθήκη του Δήμου. Εννέα χρόνια μετά η δωρεά αυτή συνεχίζει να μένει αναξιοποίητη μαζί με έργα-δωρεές άλλων καλλιτεχνών σε μια Πινακοθήκη που ποτέ δεν ιδρύθηκε.
