Οι ηγέτες της Ευρωζώνης έπειτα από παλινωδίες 2,5 ετών έκαναν την Παρασκευή ένα πελώριο βήμα για την εκτόνωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, αλλά και της κρίσης δημόσιου χρέους. Τώρα οι αποφάσεις θα πρέπει να γίνουν λειτουργικές, ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο, το οποίο αναλαμβάνει το Eurogroup, αρχής γενομένης από την επόμενη συνεδρίαση στις 9 Ιουλίου.
Ταυτόχρονα όλα τα μάτια στρέφονται πλέον στη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας την Πέμπτη στη Φραγκφούρτη, όπου εκτός από τη αναμενόμενη περαιτέρω μείωση του βασικού επιτοκίου, στις Βρυξέλλες ελπίζουν και σε άλλες κινήσεις, που θα συμπληρώνουν τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής και θα στέλνουν σαφέστατο μήνυμα στις αγορές.
Οι αποφάσεις της Παρασκευής ήταν καταιγιστικές όσο και απρόσμενες. Καταιγιστικές διότι δίνουν απαντήσεις σε βασικά προβλήματα της Ευρωζώνης με πρώτο και σημαντικότερο την αποσύνδεση της χρηματοπιστωτικής κρίσης από την κρίση δημόσιου χρέους. Τώρα θα ...σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος. Από την άλλη, η δυνατότητα αγοράς ομολόγων από τα δύο ευρωπαϊκά ταμεία διάσωσης μπορεί υπό προϋποθέσεις να δώσει τη λύση για τα επόμενα χρόνια, έως ότου υπάρξει οικονομική και δημοσιονομική ενοποίηση και έρθουν τα ευρωομόλογα για την κοινή διαχείριση του χρέους.
Ηταν απρόσμενες γιατί συγκλίνουσες πληροφορίες από το παρασκήνιο της Συνόδου λένε ότι πρόκειται για μια ενορχηστρωμένη κίνηση του Γάλλου προέδρου, Φρανσουά Ολάντ, με τους πρωθυπουργούς της Ιταλίας, Μάριο Μόντι, και της Ισπανίας, Μαριάνο Ραχόι, εν αγνοία της Ανγκελα Μέρκελ. Το Βερολίνο «πιάστηκε στον ύπνο» μη έχοντας κανένας χρονικό περιθώριο να πει «όχι» στην απαίτηση Μόντι και Ραχόι για «μέτρα εδώ και τώρα». Εάν έλεγε «όχι», τη Δευτέρα η Ευρωζώνη θα βρίσκονταν στο έλεος των αγορών και στα πρόθυρα της κατάρρευσης.
Ολα δείχνουν πλέον ότι ο γαλλογερμανικός άξονας δεν έχει καμία σχέση με αυτό που γνωρίζαμε και ίσως είναι καλύτερα έτσι, διότι με τον τρόπο που λειτουργούσε το δίδυμο Μέρκελ - Σαρκοζί μόνο κακό έκανε στην Ευρωζώνη.
Οι διευκρινίσεις στο Eurogroup
Επί της ουσίας, από τη δήλωση που εξέδωσαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες την Παρασκευή προκύπτουν 5 αποφάσεις:
1) Η ανάθεση της εποπτείας των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών στην ΕΚΤ,
2) Η ανακεφαλαιοποίηση, υπό προϋποθέσεις, των ευρωπαϊκών τραπεζών από τα δύο ταμεία διάσωσης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητα και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (θα τεθεί σε λειτουργία μέσα στον Ιούλιο),
3) Η μεταφορά υπό προϋποθέσεις στο ΕΜΣ του χρέους που φορτώθηκαν τα κράτη-μέλη για τη διάσωση τραπεζών τους,
4) Η κατάργηση του καθεστώτος του προνομιακού πιστωτή για τον ΕΜΣ στη διάσωση των ισπανικών τραπεζών, που σημαίνει ότι θα έχει το ίδιο καθεστώς στην αποπληρωμή των δανείων με τους ιδιώτες επενδυτές,
5) Η δυνατότητα αγοράς ομολόγων στη δευτερογενή αγορά από το ΕΤΧΣ και το ΕΜΣ, όταν ασκείται πίεση σε μια χώρα, που τηρεί τις δεσμεύσεις της στο δημοσιονομικό τομέα.
Ωστόσο, επειδή όπως λένε διαχρονικά στις Βρυξέλλες για τις κοινοτικές αποφάσεις ο «διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες», η επεξεργασία των παραπάνω αποφάσεων, ώστε να καταστούν λειτουργικές, θα απαιτήσει δύσκολες και «μαραθώνιες» διαπραγματεύσεις.
Για παράδειγμα, η απευθείας προσφυγή των τραπεζών στον ΕΜΣ προϋποθέτει το πέρασμα προηγουμένως της εποπτείας των τραπεζών στην ΕΚΤ, διαδικασία χρονοβόρα, ενώ από την άλλη είναι προφανές ότι οι τράπεζες που θα ζητούν ανακεφαλαιοποίηση θα πρέπει να είναι βιώσιμες, οι μη βιώσιμες θα εκκαθαριστούν. Θα πρέπει να καθοριστούν οι ακριβείς αρμοδιότητες της ΕΚΤ, η σχέση της με την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή, αλλά και με τις αρμόδιες αρχές των 10 χωρών-μελών που δεν μετέχουν στο ευρώ [EUR=X]
.Αλλη σημαντική εκκρεμότητα που θα πρέπει να διευθετηθεί έχει να κάνει με την απευθείας αγορά ομολόγων στη δευτερογενή αγορά από το ΕΤΧΣ και τον ΕΜΣ. Η απόφαση δεν αναφέρεται σε χώρες, αλλά στην παρούσα φάση αφορά στην Ισπανία και στην Ιταλία, διότι Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία δεν βγαίνουν προς το παρόν στις αγορές. Θα πρέπει να καθοριστεί το ανώτατο ύψος του επιτοκίου, η υπέρβαση του οποίου θα ενεργοποιεί την επέμβαση των δύο ταμείων. Στις Βρυξέλλες θεωρούν ότι ένα επιτόκιο μέχρι 5,5% μπορεί να εξυπηρετηθεί από την Ιταλία και την Ισπανία, είναι δηλαδή βιώσιμο. Πέραν αυτού θα πρέπει να αγοράζουν ομόλογα τα δύο ταμεία.
Για το ίδιο θέμα, η δήλωση των ηγετών της Ευρωζώνης διευκρινίζει ότι η παρέμβαση θα γίνει μόνο για χώρες που είναι «καλοί μαθητές», που τηρούν τα προγράμματά τους. Ωστόσο, μιλάει και για υπογραφή μνημονίων από τις χώρες αυτές, χωρίς να διευκρινίζεται τι είδους μνημόνιο, εάν θα έχει δηλαδή και δημοσιονομικά μέτρα μέσα ή όχι, το πιθανότερο είναι πως δεν θα έχει, αλλά πρέπει να διευκρινιστεί.
Στη δήλωση γίνεται αναφορά στην Ιρλανδία, όπου «φωτογραφίζεται» η δυνατότητα μεταφοράς στον ΕΜΣ του δημόσιου χρέους που φορτώθηκε κατά τη διάρκεια της διάσωσης των τραπεζών. Το Δουβλίνο επιβραβεύεται για την καλή εφαρμογή του μνημονίου. Τονίζεται στη δήλωση ότι «παρόμοιες περιπτώσεις θα αντιμετωπιστούν αναλόγως», εννοώντας προφανώς τις άλλες δύο μνημονιακές χώρες, την Ελλάδα και την Πορτογαλία. Θα πρέπει επίσης να διευκρινιστεί τι θα γίνει με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της Ισπανίας και της Κύπρου.
9 Ιουλίου η συζήτηση για την Ελλάδα
Μπορεί να μην υπάρχει καμία αναφορά για την Ελλάδα στη δήλωση των Ευρωπαίων ηγετών, ωστόσο το Eurogroup της 9ης Ιουλίου θα κάνει μια πολιτική συζήτηση για τη χώρα μας, ακόμη και στην περίπτωση που η τρόικα δεν θα έχει ολοκληρώσει την αξιολόγηση.
Στις Βρυξέλλες επισημαίνουν ότι θα πρέπει μετά το «πακέτο» των αποφάσεων για το σύνολο της Ευρωζώνης να γίνει μια ακόμη προσπάθεια εξόδου της Ελλάδας από την ύφεση.
Το δυσκολότερο από τα ελληνικά αιτήματα είναι η επιμήκυνση κατά 2 χρόνια της δημοσιονομικής προσαρμογής, επειδή απαιτείται πρόσθετη στήριξη και ορισμένες κυβερνήσεις έχουν πρόβλημα να πείσουν τα κοινοβούλιά τους να εγκρίνουν κι άλλη βοήθεια από τη στιγμή που δεν έχουν να παρουσιάσουν επιτεύγματα από ελληνικής πλευράς στην εφαρμογή του προγράμματος.
Αντίθετα, μπορούν να δεχθούν τα περισσότερα από τα αιτήματα της κυβέρνησης για αλλαγή του μείγματος πολιτικής, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα αλλάξουν οι στόχοι που έχουν τεθεί.
Πάντως, σε σχέση με τη χώρα μας πριν από το Σύνοδο το περιβάλλον του προέδρου της Ε.Ε., Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ, είχε δημιουργήσει προσδοκίες για αναφορά στη χώρα μας στη δήλωση των ηγετών της Ευρωζώνη, κάτι το οποίο τελικά δεν επιβεβαιώθηκε.
Καθοριστική η Πέμπτη για τις αγορές
Απαλλαγμένη από το «βραχνά» της αγοράς ομολόγων στη δευτερογενή αγορά από την έναρξη της κρίσης δημόσιου χρέους, η ΕΚΤ έχει κάθε λόγο να αισθάνεται ικανοποιημένη με τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής, που αναθέτουν αυτό το ρόλο στα δύο ταμεία διάσωσης. Ικανοποίηση που εκφράστηκε, άλλωστε, από τον πρόεδρο Μάριο Ντράγκι μετά το τέλος των εργασιών της Συνόδου την Παρασκευή στις Βρυξέλλες.
Η ΕΚΤ θα επεμβαίνει στο μέλλον, πάντα άτυπα, μόνο όταν εξαντλούνται οι δυνατότητες των δύο ταμείων, τα οποία θεωρητικά διαθέτουν 700 δισ. ευρώ, αλλά τα 200 δισ. ευρώ έχουν ήδη δεσμευθεί για Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία, ενώ σε αναμονή για χρηματοδότηση από τα ταμεία βρίσκονται η Ισπανία και η Κύπρος.
Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται τώρα είναι εάν στην τακτική συνεδρίαση της Πέμπτης η κεντρική τράπεζα θα κάνει τις κινήσεις εκείνες που θα δώσουν τη μεγάλη ώθηση, βελτιώνοντας ακόμη περισσότερο το κλίμα στις αγορές.
Στις Βρυξέλλες θεωρούν σχεδόν βέβαιο ότι η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε περαιτέρω μείωση του επιτοκίου κατά 0,25 μονάδα βάσης, ώστε να διαμορφωθεί από το 1% σήμερα σε 0,75%. Κίνηση η οποία θεωρείται απαραίτητη με δεδομένη την επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας, αφού ακόμη και στη Γερμανία άρχισαν να εμφανίζονται τάσεις υποχώρησης της οικονομικής δραστηριότητας.
Ολα τα ενδεχόμενα είναι πιθανά, δηλαδή από την έγκριση ενός νέου πακέτου ρευστότητας προς τις τράπεζες μετά το 1 τρισ. ευρώ που έδωσε τους προηγούμενους μήνες σε δύο δόσεις. Στις Βρυξέλλες επισημαίνουν ότι εάν κάνει αυτή την κίνηση, τότε ο ενθουσιασμός στις αγορές θα αυξηθεί κατακόρυφα, ενώ εάν περιοριστεί μόνο στη μείωση των επιτοκίων, οι πιέσεις των αγορών μπορούν να εμφανιστούν εκ νέου.
Η επιμήκυνση το πιο δύσκολο
Το δυσκολότερο από τα ελληνικά αιτήματα είναι η επιμήκυνση κατά 2 χρόνια της δημοσιονομικής προσαρμογής, διότι απαιτείται πρόσθετη στήριξη και ορισμένες κυβερνήσεις έχουν πρόβλημα να πείσουν τα κοινοβούλιά τους να εγκρίνουν κι άλλη βοήθεια από τη στιγμή που δεν έχουν να παρουσιάσουν επιτεύγματα.
Ανακεφαλαιοποίηση για βιώσιμες
Η απευθείας προσφυγή των τραπεζών στον ΕΜΣ προϋποθέτει το πέρασμα προηγουμένως της εποπτείας των τραπεζών στην ΕΚΤ, διαδικασία χρονοβόρα, ενώ είναι προφανές ότι οι τράπεζες που θα ζητούν ανακεφαλαιοποίηση θα πρέπει να είναι βιώσιμες, οι μη βιώσιμες θα εκκαθαριστούν.
Νίκος Μπέλλος - nbellos@naftemporiki.gr
http://www.naftemporiki.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου