Tου Α. ΖώηΌπως κατά την ημέρα της Λαμπρής, κάθε καραγκούνικο σπίτι στη Θεσσαλία έσφαζε κι έψηνε το πατροπαράδατο αρνί, έτσι και την ημέρα των Χριστουγέννων δεν υπήρχε σπίτι, σε οποιοδήποτε χωριό, που να μην έσφαζε το καλοθρεμμένο γουρούνι.
Το γουρούνι, όπως αναφέρει μελέτη του φιλολόγου Ζήση Τζιαμούρτα, η οποία απέσπασε τον έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών, το αγόραζαν μικρό, από το μήνα Μάιο και το συντηρούσαν με κολοκύθια και πίτυρα, συνήθως όλο το καλοκαίρι, σε νερό, είτε στο ποτάμι.
Το γουρούνι, όπως αναφέρει μελέτη του φιλολόγου Ζήση Τζιαμούρτα, η οποία απέσπασε τον έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών, το αγόραζαν μικρό, από το μήνα Μάιο και το συντηρούσαν με κολοκύθια και πίτυρα, συνήθως όλο το καλοκαίρι, σε νερό, είτε στο ποτάμι.
Αποτελούσε ντροπή για το σπίτι εκείνο, που δεν είχε γουρούνι, καθώς θεωρούνταν παρακατιανό, φτωχό κι ανοικοκύρευτο.Εξάλλου, ήταν απαραίτητο για ένα αγροτικό σπίτι, καθώς από το γουρούνι έπαιρναν τη λίπα, το κρέας, τα λουκάνικα κι έφτιαχναν τα γουρνοτσάρουχα.
Με τη λίπα έφτιαχναν τις διάφορες πίτες και τα φαγητά τους, καθώς το λάδι δεν υπήρχε ...
παρά μόνο ελάχιστο για τα όσπρια και τις καντήλες στα εικονοστάσια των σπιτιών τους.
Η γουρνοχαρά, όπως αναφέρει στη μελέτη του ο κ. Τζιαμούρτας, με τις δοξασίες και τις τελετουργίες της έπαιρνε πανηγυρικό χαρακτήρα. Αφού γιόρταζαν ως το πρωί στην εκκλησία τη θεία γέννηση, γύριζαν οι νοικοκυραίοι σπίτι τους, όπου έτρωγαν όλοι χαρούμενοι την παραγεμιστή κότα.
Μετά, άρχιζαν οι προετοιμασίες για τη γουρνοχαρά. Τα γουρούνια τα έσφαζαν από 26 Δεκεμβρίου μέχρι τις 4 Ιανουαρίου. Ειδοποιούνταν την προηγούμενη μέρα 3-4 άνδρες και 3-4 γυναίκες συγγενείς από το νοικοκύρη. Την ημέρα της σφαγής, όλα τα απαραίτητα σύνεργα ήταν έτοιμα. Ετοίμαζαν ακόμη πίτες και κότες για το μεσημέρι. Κατά της 10 το πρωί έφταναν όλοι οι καλεσμένοι, όλοι για δουλειά. Κατά την ώρα της σφαγής ρίχνονταν και τουφεκιές, για το καλό του σπιτιού, όπως έλεγαν.
Η νοικοκυρά έδινε μικρή ποσότητα αναμμένης στάχτης και θυμίαμα στο σφαγέα, ο οποίος, αφού θυμιάτιζε τους εργαζόμενους και όλους τους άλλους, για να έχουν την ευλογία του Χριστού και να εξαφανιστούν οι καλικάντζαροι, έριχνε τη στάχτη με το θυμίαμα στο λαιμό του γουρουνιού, για να είναι ευλογημένο και καλό το κρέας του. Ένας άλλος έπαιρνε λίγο αίμα κι επάλειφε τα μικρά παιδιά στο πρόσωπο για να είναι γερά, ανθεκτικά στους ψύλλους, στις αρρώστιες, και να μην επηρεάζονται από τα κακά πνεύματα. Στη συνέχεια, οι άνδρες έγδερναν το γουρούνι, και το δέρμα, αφού το αλάτιζαν, το δίπλωναν στα τέσσερα και το κρατούσαν για να φτιάξουν τα γουρνοτσάρουχα για τις καλοκαιρινές δουλειές τους.
Στη συνέχεια, έβγαζαν τον παστό(πάχος) και τον έδιναν στις γυναίκες, οι οποίες, αφού τον τεμάχιζαν, τον έριχναν στο χαλκοματένιο καζάνι και μ' ένα κοντάρι έβγαζαν το ρευστό λίπος, το οποίο άδειαζαν στους τενεκέδες, όπου πάγωνε και έτσι γίνονταν η νόστιμη λίπα. Αποτελούσε τιμή για το νοικοκύρη, που έβγαζε απ' αυτή τη διαδικασία 6-7 τενεκέδες γκάζες, λίπα, καθώς στο χωριό ήταν … χονδρονοικοκύρης.
Στη συνέχεια, με τα τσεκούρια λιάνιζαν το κρέας και τοποθετούσαν αλατισμένα τα κομμάτια σε πλιθάρια, που τα είχαν για φαγητό όλο σχεδόν το χειμώνα και τα μαγείρευαν με τραχανά και μπλουγούρι (πλιγούρι) . Έφτανε πλέον το μεσημέρι. Η τάβλα ήταν έτοιμη για το φαγητό, με ντόπιο κρασί. Τσίπουρο έπιναν κατά την ώρα της δουλειάς.
Τα λουκάνικαΌσοι δεν ασχολούνταν με το λιάνισμα του γουρουνιού, έκοβαν τα πράσα σε μικρά-μικρά τεμάχια και τα είχαν έτοιμα να γεμίσουν τα λουκάνικα. Μετά το φαγητό, οι άνδρες έκοβαν το κρέας πάνω στην τάβλα, με τα ψαλίδια, το οποίο ανακάτευαν με τα τριμμένα πράσα και το έβαζαν σε χάλκινη κατσαρόλα και τα ζέσταιναν, αφού έριχναν συγχρόνως ρίγανη, πιπέρι και αλάτι. Στη συνέχεια περνούσαν τα λουκάνικα σ' ένα ξύλινο δοκάρι και τα κρεμούσαν για να στεγνώσουν.
Μετά, οι άνδρες έφευγαν για τα σπίτια τους, αλλά το βράδυ επέστρεφαν στο σπίτι του νοικοκύρη για να φάνε και να γλεντήσουν, να χαρούν και να απολαύσουν τους καρπούς του κόπου τους. Οι γυναίκες είχαν έτοιμα τα φαγητά, όπως πίτες- συνήθως με τυρί- κόκαλα βρασμένα, ψητό στη σχάρα κρέας και άφθονο κρασί από το αμπέλι. Τα μεσάνυκτα κι ύστερα από πολλά τραγούδια και χαρά, όπως κι ευχές προς το νοικοκύρη, έφευγαν για τα σπίτια τους.
http://prassia-eyrytanias.blogspot.comΜε τη λίπα έφτιαχναν τις διάφορες πίτες και τα φαγητά τους, καθώς το λάδι δεν υπήρχε ...
παρά μόνο ελάχιστο για τα όσπρια και τις καντήλες στα εικονοστάσια των σπιτιών τους.
Η γουρνοχαρά, όπως αναφέρει στη μελέτη του ο κ. Τζιαμούρτας, με τις δοξασίες και τις τελετουργίες της έπαιρνε πανηγυρικό χαρακτήρα. Αφού γιόρταζαν ως το πρωί στην εκκλησία τη θεία γέννηση, γύριζαν οι νοικοκυραίοι σπίτι τους, όπου έτρωγαν όλοι χαρούμενοι την παραγεμιστή κότα.
Μετά, άρχιζαν οι προετοιμασίες για τη γουρνοχαρά. Τα γουρούνια τα έσφαζαν από 26 Δεκεμβρίου μέχρι τις 4 Ιανουαρίου. Ειδοποιούνταν την προηγούμενη μέρα 3-4 άνδρες και 3-4 γυναίκες συγγενείς από το νοικοκύρη. Την ημέρα της σφαγής, όλα τα απαραίτητα σύνεργα ήταν έτοιμα. Ετοίμαζαν ακόμη πίτες και κότες για το μεσημέρι. Κατά της 10 το πρωί έφταναν όλοι οι καλεσμένοι, όλοι για δουλειά. Κατά την ώρα της σφαγής ρίχνονταν και τουφεκιές, για το καλό του σπιτιού, όπως έλεγαν.
Η νοικοκυρά έδινε μικρή ποσότητα αναμμένης στάχτης και θυμίαμα στο σφαγέα, ο οποίος, αφού θυμιάτιζε τους εργαζόμενους και όλους τους άλλους, για να έχουν την ευλογία του Χριστού και να εξαφανιστούν οι καλικάντζαροι, έριχνε τη στάχτη με το θυμίαμα στο λαιμό του γουρουνιού, για να είναι ευλογημένο και καλό το κρέας του. Ένας άλλος έπαιρνε λίγο αίμα κι επάλειφε τα μικρά παιδιά στο πρόσωπο για να είναι γερά, ανθεκτικά στους ψύλλους, στις αρρώστιες, και να μην επηρεάζονται από τα κακά πνεύματα. Στη συνέχεια, οι άνδρες έγδερναν το γουρούνι, και το δέρμα, αφού το αλάτιζαν, το δίπλωναν στα τέσσερα και το κρατούσαν για να φτιάξουν τα γουρνοτσάρουχα για τις καλοκαιρινές δουλειές τους.
Στη συνέχεια, έβγαζαν τον παστό(πάχος) και τον έδιναν στις γυναίκες, οι οποίες, αφού τον τεμάχιζαν, τον έριχναν στο χαλκοματένιο καζάνι και μ' ένα κοντάρι έβγαζαν το ρευστό λίπος, το οποίο άδειαζαν στους τενεκέδες, όπου πάγωνε και έτσι γίνονταν η νόστιμη λίπα. Αποτελούσε τιμή για το νοικοκύρη, που έβγαζε απ' αυτή τη διαδικασία 6-7 τενεκέδες γκάζες, λίπα, καθώς στο χωριό ήταν … χονδρονοικοκύρης.
Στη συνέχεια, με τα τσεκούρια λιάνιζαν το κρέας και τοποθετούσαν αλατισμένα τα κομμάτια σε πλιθάρια, που τα είχαν για φαγητό όλο σχεδόν το χειμώνα και τα μαγείρευαν με τραχανά και μπλουγούρι (πλιγούρι) . Έφτανε πλέον το μεσημέρι. Η τάβλα ήταν έτοιμη για το φαγητό, με ντόπιο κρασί. Τσίπουρο έπιναν κατά την ώρα της δουλειάς.
Τα λουκάνικαΌσοι δεν ασχολούνταν με το λιάνισμα του γουρουνιού, έκοβαν τα πράσα σε μικρά-μικρά τεμάχια και τα είχαν έτοιμα να γεμίσουν τα λουκάνικα. Μετά το φαγητό, οι άνδρες έκοβαν το κρέας πάνω στην τάβλα, με τα ψαλίδια, το οποίο ανακάτευαν με τα τριμμένα πράσα και το έβαζαν σε χάλκινη κατσαρόλα και τα ζέσταιναν, αφού έριχναν συγχρόνως ρίγανη, πιπέρι και αλάτι. Στη συνέχεια περνούσαν τα λουκάνικα σ' ένα ξύλινο δοκάρι και τα κρεμούσαν για να στεγνώσουν.
Μετά, οι άνδρες έφευγαν για τα σπίτια τους, αλλά το βράδυ επέστρεφαν στο σπίτι του νοικοκύρη για να φάνε και να γλεντήσουν, να χαρούν και να απολαύσουν τους καρπούς του κόπου τους. Οι γυναίκες είχαν έτοιμα τα φαγητά, όπως πίτες- συνήθως με τυρί- κόκαλα βρασμένα, ψητό στη σχάρα κρέας και άφθονο κρασί από το αμπέλι. Τα μεσάνυκτα κι ύστερα από πολλά τραγούδια και χαρά, όπως κι ευχές προς το νοικοκύρη, έφευγαν για τα σπίτια τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου