Καινοτόμες Καλλιέργειες στην Φωκίδα Ιπποφαές, Μύρτιλλο, Βάλσαμο, Αρωματικά Φυτά

Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η        

Η Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφερειακής Ενότητας Φωκίδας, σας προσκαλεί στις 12 Οκτώβρη 2011 , ημέρα Τετάρτη και ώρα 5 μ.μ στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Δελφών (Πλατεία Κεχαγιά) στην ημερίδα με θέμα:

«Καινοτόμες Καλλιέργειες»

Η αντιπεριφερειάρχης

Παναγιώτα Γαζή

  ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ:...

·        Κάσσανδρος Γάτσιος : Γεωπόνος-Συγγραφέας

   Ιπποφαές

§        Οι καλλιεργητικές τεχνικές, τα

     οικονομικά στοιχεία( κόστος εγκατάστασης,

     αποδόσεις, προβλεπόμενο εισόδημα).

·        Σπύρος Μπίμπος:           Γεωπόνος      

§        Η σημερινή κατάσταση της καλλιέργειας στην

     Ελλάδα και οι προοπτικές της.

·        Κάσσανδρος Γάτσιος:   Μύρτιλλο

§    Οι καλλιεργητικές τεχνικές ,τα οικονομικά

    στοιχεία (κόστος εγκατάστασης, αποδόσεις,

         προβλεπόμενο εισόδημα)

·        Σπύρος Μπίμπος :       Η σημερινή κατάσταση  της καλλιέργειας

    στην Ελλάδα και οι προοπτικές της.

·        Κάσσανδρος Γάτσιος:   Βάλσαμο

§    Οι καλλιεργητικές τεχνικές, τα οικονομικά

    στοιχεία (κόστος εγκατάστασης, αποδόσεις

     προβλεπόμενο εισόδημα).

·        Κάσσανδρος Γάτσιος:   Αρωματικά φυτά:

§    Οι καλλιεργητικές τεχνικές ,τα οικονομικά

    Στοιχεία (κόστος εγκατάστασης, αποδόσεις,  

Για το θέμα βρήκαμε τα παρακάτω κείμενα :

Το ιπποφαές και οι προοπτικές ανάπτυξής του 

Το φυτό αυτό αναφέρεται από τους αρχαίους έλληνες συγγραφείς, Διοσκουρίδη και Θεόφραστο σαν φαρμακευτικό φυτό. Χαρακτηριστικά, η παράδοση αναφέρει ότι οι στρατιώτες του Μ. Αλέξανδρου έδιναν  μαζί με τον σανό των αλόγων τους ιπποφαές για να αποκτήσουν ευρωστία αλλά και γρήγορη ανάπτυξη δίδοντας ταυτόχρονα λαμπερό χρώμα στο τρίχωμα τους. Το φυτό αυτό είναι ένας φυλλοβόλος θάμνος που φθάνει σε ύψος τα 2,5-3 μ μερικές ποικιλίες του φέρουν αγκάθια, ενώ παράγει μικρού μεγέθους  πορτοκαλί χρώματος καρπούς.
Υπάρχουν φυτά που παράγουν μόνο θηλυκά άνθη και φυτά που παράγουν μόνο αρσενικά, δηλαδή είναι φυτό δίοικο. Καρποί παράγονται μόνο από τα θηλυκά. Η φαρμακευτική αξία του είδους αυτού μνημονεύεται σε βιβλία της παραδοσιακής θιβετιανής ιατρικής αλλά και οι πρόσφατες επιστημονικές εργασίες, που έγιναν σε διάφορα μέρη του κόσμου, απέδειξαν την μεγάλη αξία του φυτού αυτού. Άλλωστε για το φυτό αυτό έγιναν μέχρι σήμερα πέντε διεθνή συνέδρια.

Οι ερευνητές σήμερα αποδίδουν τις κυριότερες φαρμακευτικές του ιδιότητες, στην αφθονία των αντιοξειδωτικών και των πολυακόρεστων λιπαρών του οξέων. Η συγκέντρωση του σε βιταμίνη C, είναι 30 φορές μεγαλύτερη από εκείνη του πορτοκαλιού και 5 φορές μεγαλύτερη από την συγκέντρωση του ακτινίδιου ενώ έχειι περισσότερη βιταμίνη Α από  το καρότο. Η περιεκτικότητα του σε βιταμίνη Ε, είναι πιο μεγάλη από εκείνη του σίτου και του αραβοσίτου. Τα πολυακόρεστα οξέα,  ω-3 και ω-6, αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό της περιεκτικότητας των ελαίων  των σπόρων του ενώ το έλαιο της πούλπας του περιέχει περισσότερο από το 50% της περιεκτικότητας του σε παλμιτικό οξύ (ω-7). Επίσης και οι δύο κατηγορίες ελαίων περιέχουν μεγάλες ποσότητες βιταμίνης Ε και πολλών άλλων πολύτιμων ουσιών. Περιέχουν επίσης, πολλές  φυτοστερόλες που ξεπερνούν κατά πολύ σε ποσότητα εκείνες του ελαίου της σόγιας. Οι ουσίες αυτές θεωρούνται σαν ουσίες που προλαμβάνουν τις καρδιακές παθήσεις ενώ οι τοκοφερόλες τα φλαβονοειδή και τα καροτίνια που περιέχει είναι πολύτιμες ουσίες που προστατεύουν τον οργανισμό από διάφορες άλλες ασθένειες.
Οι Ρώσοι και οι Κινέζοι αλλά και πολυάριθμοι δυτικοί επιστήμονες το τοποθετούν στην πρώτη δεκάδα των πιο ισχυρών θεραπευτικών φυτών στον κόσμο. Οι διάφορες χημικές ουσίες του έχουν ακόμη ισχυρή αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη, αντιμικροβιακή, αναλγητική και επουλωτική δράση. Για όλους αυτούς τους λόγους, χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα διατροφής, ως συστατικό φαρμακευτικών σκευασμάτων, αλλά και ως αυτούσιο φαρμακευτικό σκεύασμα για πλήθος παθήσεων. Πολύ μεγάλη είναι η χρήση του και από την βιομηχανία των καλλυντικών λόγω των πολλών αντιοξειδωτικών που περιέχουν οι καρποί του.
Το ιπποφαές είναι είδος που προσαρμόζεται καλά στις αντιξοότητες του κλίματος επειδή μπορεί να ανεχθεί θερμοκρασίες μεταξύ -43ο C μέχρι +42ο C ύψος βροχοπτώσεων από 400mm βροχής. Δηλαδή από την άποψη του κλίματος η Ελλάδα είναι κατάλληλη για την καλλιέργεια του.  Το ιπποφαές είναι φυτό που προσαρμόζεται σε μεγάλη ποικιλία εδαφών, ακόμη και σε άγονα εδάφη όπως είναι τα χαλικώδη εδάφη ή τα αμμώδη και με υψηλή αλατότητα.
Οι δυνατότητες ανάπτυξης της καλλιέργειας αυτής στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα το φυτό μπορεί να αξιοποιήσει πολλές γόνιμες ή άγονες ή και λιγότερο άγονες περιοχές και να δώσει εισόδημα αλλά και θέσεις εργασίας, με την παραγωγή και μεταποίηση των προϊόντων του. Οι χρήσεις του ιπποφαούς που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν στην χώρα μας είναι .

• παραγωγή καλλυντικών
• παραγωγή «λειτουργικών τροφίμων»
• χρησιμοποίηση των καρπών του στην ζαχαροπλαστική, κλπ
• παραγωγή φαρμακευτικών παρασκευασμάτων,
• παραγωγή προσθέτων διατροφής κλπ.
• παραγωγή φυσικών χρωστικών κατάλληλων
• αναβάθμιση υποβαθμισμένων εδαφών
• προστασία των επικλινών εδαφών από την διάβρωση.
• φύτευση πυρόπληκτων εκτάσεων
• χρησιμοποίηση των φύλλων, και των υπολειμμάτων των καρπών μετά την μεταποίηση τους στη διατροφή των κτηνοτροφικών ζώων.
• χρησιμοποίηση στα έργα πρασίνου και της οδοποιίας
• Σαν καλλωπιστικός θάμνος στην αρχιτεκτονική των κήπων

Κάσσανδρος Γάτσιος, Γεωπόνος
http://www.symagro.com

Το μύρτιλλο ή μπλούμπερρυ

Το μύρτιλλο διακρίνεται για τους υπέροχους καρπούς του τόσον από γευστικής απόψεως  όσον  και λόγω της μεγάλης τους περιεκτικότητας σε πολύτιμες ουσίες για την υγεία του ανθρώπου, όπως είναι οι αντιοξειδωτικές ουσίες, οι βιταμίνες, τα ανόργανα άλατα κλπ. Οι καρποί του μύρτιλλου έχουν ένα πολύ χαρακτηριστικό μπλε χρώμα,  καταναλώνονται δε ως νωποί  αλλά και ως καταψυγμένοι ή και μεταποιημένοι.
Η γενική τάση που υπάρχει σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ότι   αυξάνονται  συνεχώς οι καλλιεργούμενες εκτάσεις κυρίως με το δενδρώδες μύρτιλλο  (Vaccinium corymbosum). Επίσης παρατηρείται συνεχής αύξηση της καταναλώσεως των προϊόντων της μεταποίησης του. Στην αύξηση αυτή, μεγάλο ρόλο παίζουν τα νέα προϊόντα με βάση το μύρτιλλο τα οποία η μεταποιητική βιομηχανία, παρουσιάζει συνεχώς στην κατανάλωση και τα οποία  κυκλοφορούν στις διεθνείς αγορές. Πολύ σημαντικοί παράγοντες της ανάπτυξης της κατανάλωσης των προϊόντων του μύρτιλλου αποτελούν επίσης οι πολύτιμες θεραπευτικές του ιδιότητες, οι οποίες τα τελευταία χρόνια έγιναν ευρέως γνωστές μέσα από διάφορες επιστημονικές μελέτες.

Οι τιμές που μπορούν να απολαύσουν  οι παραγωγοί του μύρτιλλου στη χώρα μας μπορεί να  είναι πολύ ικανοποιητικές και να αποτελέσουν ένα ισχυρό κίνητρο για την ανάπτυξη αυτής της καλλιέργειας, αλλά και του τομέα της μεταποίησης του. Υπολογίζεται ότι με μία μέση παραγωγή καρπών 1000κιλών/στρ και μία πυκνότητα 200 φυτών/στρ, το μύρτιλλο μπορεί να δώσει 2500-3500€/στρ καθαρό εισόδημα στους παραγωγούς. Το κόστος εγκατάστασης μίας φυτείας δενδρώδους μύρτιλλου ανέρχεται σε 900-1000€/στρ ενώ η διάρκεια της παραγωγικής ζωής μίας φυτείας μύρτιλλου,  υπολογίζεται σε 30-35 έτη.
Τα προϊόντα του μύρτιλλου (καρποί, φύλλα) αποτελούν την πρώτη ύλη σε πολλές βιομηχανίες τροφίμων (χυμών, συμπυκνωμένων χυμών, μαρμελάδων, αρτοσκευασμάτων, αιθέριων ελαίων, καταψυγμένων καρπών, αφυδατωμένων καρπών, γιαουρτιών, κλπ) φαρμακοβιομηχανίες, βιομηχανίες καλλυντικών, βιομηχανίες λειτουργικών τροφίμων  κλπ.
Το δενδρώδες μύρτιλλο είναι ένας θάμνος με ύψος 1,5-1,8 μέτρα ο οποίος προτιμά περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια, αλλά μπορεί να ανεχθεί και την μερική σκίαση. Έχει παρατηρηθεί ότι όσο περισσότερο σκιάζεται η καλλιέργεια του μπλούμπερρυ, τόσο λιγότερα άνθη αναπτύσσει και επομένως η παραγωγή του μειώνεται. Το μύρτιλλο μπορεί να καλλιεργηθεί  σε πολλές περιοχές που διακρίνονται για την  μεγάλη ποικιλία του κλίματος. Το φυτό αυτό είναι ανθεκτικό πολύ στο ψύχος, μπορεί να επιζήσει σε θερμοκρασίες -25ο C ή και χαμηλότερες ακόμη.  Το κλίμα της Ελλάδας είναι κατάλληλο για την καλλιέργεια του μύρτιλλου. Στη Βόρεια Ελλάδα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ποικιλίες που απαιτούν μεγαλύτερα ποσά χειμερινού ψύχους για να αρθεί ο λήθαργος των οφθαλμών τους ενώ στην Νότια Ελλάδα ποικιλίες που απαιτούν μικρότερα ποσά χειμερινού ψύχους. Το ιδανικό έδαφος για το δενδρώδες μύρτιλλο είναι το ελαφρό αμμώδες ή χαλικώδες έδαφος  που είναι πλούσιο σε οργανική ύλη, στραγγίζει καλά και το οποίο έχει  μία ελαφρά κλίση,  αλλά έχει πολύ χαμηλό ρΗ (ρΗ 4,8-5,2).

Μερικά είδη εδαφών, λόγω του ότι το ρΗ τους είναι σχετικά υψηλό, απαιτούν μία διαδικασία όξυνσης και μείωσης του ρΗ τους, πριν από το φύτεμα των δενδρυλλίων. Στην καλλιέργεια του μύρτιλλου χρησιμοποιούνται ορισμένα οργανικά βελτιωτικά του εδάφους όπως είναι η τύρφη, τα πριονίδια, κλπ.

Ο καρπός του διακρίνεται για την ελαφρά του περιεκτικότητα σε σάκχαρα και θερμίδες ενώ είναι πλούσιος σε φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά, είναι δε χαρακτηριστικές οι διουρητικές του ιδιότητες.  Οι καρποί του είναι πλούσιοι σε υδροδιαλυτές βιταμίνες, σε κιτρικό και μηλικό οξύ, αλκαλοειδή, ανθοκυανοσίνες, σε πεντοζιδινικές βάσεις και τανίνες. Οι ουσίες αυτές έχουν αντισηπτικές, αντι-διαρροϊκές και αντι-αιμορραγικές   ιδιότητες.
Πρόσφατες έρευνες έδειξαν την αντικαρκινική δράση μερικών ουσιών του.  Διάφορες μελέτες που έχουν δημοσιευθεί παρουσίασαν   ικανοποιητικά αποτελέσματα όσον αφορά την προληπτική αντικαρκινική δράση του μύρτιλλου, κυρίως του καρκίνου του στόματος, του στήθους, του παχέος  εντέρου και του προστάτη.
Τα αντιοξειδωτικά των καρπών του μύρτιλλου παρέχουν προστασία στα ηλικιωμένα άτομα από ασθένειες που συνδέονται με την γήρανση του ατόμου όπως είναι η ασθένεια του Alzheimer και η ασθένειας του Parkinson.
Επίσης έχει αποδειχθεί  ότι το μύρτιλλο βελτιώνει την όραση και κυρίως τη νυκτερινή όραση.
Τα αφεψήματα του μύρτιλλου (φύλλων και καρπών) έχουν χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της διάρροιας, της δυσπεψίας και της ναυτίας. Επίσης  τα φύλλα και οι καρποί του είναι ισχυροί αντικολοβακτηριδιακοί παράγοντες οι οποίοι είναι κατάλληλοι για την αντιμετώπιση της κυστίτιδας που προκαλείται από την  Escherichia Coli στο ουροποιητικό σύστημα κυρίως στα πρώτα στάδια της μόλυνσης, αλλά και προληπτικά, σε άτομα που υποφέρουν από χρόνιες κυστίτιδες.
Οι καρποί του μύρτιλλου αλλά κυρίως τα φύλλα του, έχουν χρησιμοποιηθεί επίσης για την αντιμετώπιση του διαβήτη.
Κάσσανδρος Γάτσιος, Γεωπόνος
http://www.symagro.com/