Δέσποινα Μεϊμάρογλου, Το Σύμπτωμα του Τόπου

"Ένα απόλυτο συναίσθημα διχασμού με κυρίευσε από την πρώτη στιγμή που δέχτηκα τη συμμετοχή μου, παρά τον ειλικρινή μου ενθουσιασμό, στην ενδιαφέρουσα έκθεση Το Σύμπτωμα του Τόπου. Το γεγονός κυρίως οφείλονταν στην έλλειψη μιας συναισθηματικής μου συμμετοχής, μέχρι τότε, σ αυτό που ονομάζουμε ελληνικό τοπίο. Μα, αυτό, σκέφτηκα ...
αμέσως, είναι εντελώς αντίθετο από τα δικά μου βιώματα.

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αίγυπτο, ανάμεσα σε συμπατριώτες των οποίων οι καταβολές δεν παρουσίαζαν τίποτε το κοινό μεταξύ τους: οι πατρίδες των προγόνων τους, οι οικογενειακές ιστορίες που τους περιέβαλαν, η μητρική τους γλώσσα, τα έθιμά τους. Κοινή τους Πατρίδα: η εύφορη κοιλάδα του Νείλου, οι ατέλειωτες φυτείες βαμβακιού, το ξημέρωμα στην έρημο, η προσευχή του ιμάμη που καλούσε τους πιστούς, οι καμήλες φορτωμένες με τα ζαχαροκάλαμα… Ποτέ δεν κατόρθωσα να αποσχιστώ εντελώς από την ανάμνηση του γενέθλιου τόπου· παρά τις αμέτρητες περιπλανήσεις μου σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Σαν αποτέλεσμα, έθεσα στον εαυτό μου έναν στόχο: να σκάψω και να ανακαλύψω στην Άμφισσα του παρελθόντος, άτομα, που για διάφορους λόγους αναγκάστηκαν στα νιάτα τους να αποχωριστούν την αγαπημένη τους οικογένεια, την πατρίδα και να παλέψουν για ένα καλύτερο αύριο σε μια νέα πατρίδα. Μετανάστες. Ένα θέμα τόσο επίκαιρο στην δύσκολη εποχή που βιώνουμε…"


Δέσποινα Μεϊμάρογλου

Ο γενέθλιος τόπος του θανάτου

"Οι εικόνες σ’ αυτό το έργο της Μεϊμάρογλου είναι σινιάλα που αιωρούνται διαρκώς, χλωμά σημαίνοντα που αναδύονται στο πεπρωμένο της επιστροφής τους. Αν ο τόπος επιστρέφει κάπου, δεν μπορεί παρά να επιστρέφει εκεί, στην καταγωγική σιωπή των λέξεων του. Είναι οι αναμνήσεις έτσι που αναδύονται, το χλωμό τους φως πάνω στο τοπίο, οι φαντασματικές τους υποστάσεις, το διάφανο ίχνος των διαδρομών τους, όλα σ’ αυτή την τεθλασμένη γραμμή.

«Το σύμπτωμα του τόπου» αναζητάται έτσι απ’ την Μεϊμάρογλου, σ’ αυτό το τέλος της ιστορίας. Σε μια επιστροφή που δεν εγκαταλείπεται στην νοσταλγία αλλά στον ίχνος ενός ακίνητου σημείου που καθηλώνει το υποκείμενο του στην αναμονή. Ο γενέθλιος τόπος γίνεται το λίκνο έτσι όλων των δυνατών αναπαραστάσεων, αυτή η ίδια η δυνατότητα της εικόνας, η καταγωγική της αφετηρία, το πρώτο φως που θα ιχνογραφήσει τη σκιά του. Από κει και πέρα όλα είναι δυνατά. Οι συνδέσεις, οι αναφορές, οι ομόκεντροι κύκλοι, οι παράλληλοι κόσμοι, μεταμορφώσεις όλα που εκτρέπονται σ’ αυτό το σύμπαν των εικόνων. «Έπεφτε ένα χιόνι!», ακούγεται κάποια στιγμή στην αρχή του βίντεο, αυτό το χιόνι των αναμνήσεων, που τυλίγει το τοπίο, από-καλύπτοντας το, εγγράφοντας το στην αφάνεια του, στη φαντασματική του διάσταση. Ύστερα το πρόσωπο που αναδύεται στον ελαιώνα, αυτή η μνήμη του τοπίου, η αδύνατη μνήμη του, η αλήθειά του. Αυτό «το πέρασμα στο ασάλευτο κατώφλι του κόσμου», που έλεγε ο Benjamin, στο σημείο μηδέν της εκτροπής του. Ο τόπος πλέον μιας αδύνατης επιστροφής, γιατί ο γενέθλιος τόπος δεν θα λάβει χώρα ποτέ ξανά, αυτό ήταν, αυτό εξ αρχής, ένας τόπος απώλειας, αυτός ο τόπος εν τέλει του θανάτου."


Αποστόλης Αρτινός

http://the-symptom-projects.blogspot.com