Μια Γενετίστρια από το Μαραθιά!

Η εικόνα που έρχεται στον νου όταν ανακοινώνεται κάποια σημαντική επιστημονική ανακάλυψη είναι ότι ο ερευνητής που την υλοποίησε τα έχει τα χρονάκια του. Το στερεότυπο τον θέλει με γκρίζα ή άσπρα μαλλιά και να φοράει γυαλιά. Η περίπτωση όμως της γενετίστριας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης Εφης Μελίστα σπάει αυτό το κλισέ.
Είναι ένα ξανθό, χαμογελαστό κορίτσι με γαλάζια μάτια, μόλις 28 ετών και πριν από 15 ημέρες το όνομά της, μαζί με τα ονόματα 12 συναδέλφων της, έκανε τον γύρο του κόσμου: οι μεγαλύτερες εφημερίδες και τα τηλεοπτικά δίκτυα αναφέρθηκαν στην ...
ανακάλυψη της επιστημονικής ομάδας του Πανεπιστημίου της Βοστώνης που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση “Science”. Ανακάλυψαν έναν τρόπο πρόβλεψης των πιθανοτήτων που έχει ένας άνθρωπος να ζήσει 100 και πλέον έτη. Με ένα μαθηματικό μοντέλο που βασίζεται στον εντοπισμό 150 γενετικών δεικτών θα μπορεί κανείς να προβλέπει, με ακρίβεια 77%, εάν μπορεί κάποιος να τα εκατοστήσει. Η 28χρονη Ελληνίδα ήταν μέλος αυτής της επιστημονικής ομάδας.
Η νεαρή επιστήμονας που από το 2002 εργάζεται στον τομέα της γενετικής, στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, ήταν η υπεύθυνη για την εργαστηριακή υποστήριξη της μελέτης. Αυτή που βοήθησε για να παραχθούν όλα τα δεδομένα για την ανάλυση. «Μελετήσαμε 300.000 σημεία στο DΝΑ των ανθρώπων. Και προσπαθούσαμε να βρούμε ποια απ΄ αυτά μπορούν να συνδέονται με τη μακροζωία. Έκανα όλα εκείνα τα πειράματα που χρειάζονταν, για να μελετηθούν αυτά τα σημεία» λέει και ο ενθουσιασμός στη φωνή της είναι ξεκάθαρος καθώς περιγράφει λεπτομέρειες γύρω από την ανακάλυψη για τη μακροζωία. Και δεν μιλάει με αυτόν τον τρόπο λόγω του νεαρού της ηλικίας της. Ο ενθουσιασμός πηγάζει από τη μεγάλη της αγάπη για τη γενετική και την έρευνα σ΄ αυτήν.
Από πολύ μικρή ηλικία είχε συνειδητοποιήσει ότι η γενετική ήταν αυτό με το οποίο ήθελε να ασχοληθεί. Σε ηλικία 18 ετών- όταν χιλιάδες μαθητές της Γ΄ Λυκείου είναι ακόμη μπερδεμένοι και δεν ξέρουν τι να συμπληρώσουν στο Μηχανογραφικό- εκείνη είχε ήδη κατασταλάξει. Μήπως όμως την «έσπρωξε» κάποιος, ίσως από την οικογένεια σ΄ αυτήν την επιλογή; «Όχι, όχι» απαντάει προσπαθώντας να θυμηθεί. «Με ενδιέφερε πολύ η βιολογία και ο κλάδος της γενετικής. Διάβαζα πολύ πάνω στο θέμα. Γενικά, πάντα μου άρεσαν πράγματα με τα οποία δεν ασχολείτο πολύς κόσμος».
Η καταγωγή της είναι από το Μαραθιά, αλλά γεννήθηκε στην Αθήνα και τελείωσε το λύκειο στου Ζωγράφου. Στη διαδικασία των Πανελλαδικών Εξετάσεων- ήταν η τελευταία χρονιά που ίσχυε το σύστημα των Δεσμών – δεν ήθελε να μπει, όπως λέει. Υπήρχε όμως κι ακόμη ένας λόγος: Τμήμα Γενετικής σε ελληνικό πανεπιστήμιο δεν υπήρχε εκείνη την περίοδο. Ετσι έφυγε στο εξωτερικό και σπούδασε γενετική στην Ουαλία, στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ. Αποφοίτησε το 2002 αλλά στην Ελλάδα δεν επέστρεψε. «Πήγα κατευθείαν στην Αμερική, στη Βοστώνη και άρχισα να ασχολούμαι με την έρευνα στον τομέα της γενετικής. Πάντα ήθελα να ασχοληθώ με την έρευνα. Ενας τομέας που όμως στην Ελλάδα- στην επιστήμη της γενετικής- δεν ανθεί ιδιαίτερα».
Στο παρελθόν τής είχε περάσει από το μυαλό η σκέψη για επιστροφή στην πατρίδα αλλά τώρα το έχει πάρει πια απόφαση. «Μάλλον δεν θα γυρίσω. Δεν το βλέπω αρνητικά το γεγονός ότι βρίσκομαι στο εξωτερικό. Με ενδιαφέρει πάρα πολύ αυτό που κάνω. Είμαι σε έναν χώρο που μου αρέσει. Οπου υπάρχουν πολλές ευκαιρίες στον τομέα της έρευνας. Αλλά και σημαντικά τεχνολογικά βοηθήματα. Για παράδειγμα, στην έρευνά μας για τη μακροζωία, χρησιμοποιήσαμε την τελευταία λέξη της τεχνολογίας».
Από την Ελλάδα, λέει, της λείπουν η οικογένειά της, οι φίλοι της, άντε και λίγο η ελληνική διασκέδαση. Δύο φορές τον χρόνο όμως έρχεται στο Μαραθιά για διακοπές. Η οικογένειά της θα ήθελε να επιστρέψει αλλά πλέον κι εκείνοι- τονίζει- έχουν κατανοήσει και έχουν αποδεχτεί πως εάν γύριζε θα έκανε κακό στην καριέρα της.
Ελεύθερος χρόνος υπάρχει για μία ερευνήτρια σε τόσο υψηλό επίπεδο, στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης; «Σίγουρα αυτό που κάνω είναι απαιτητικό και χρειάζεται συγκέντρωση. Όμως πάντα μπορεί κάποιος να βρει ελεύθερο χρόνο για τον εαυτό του, για να ηρεμεί». Η ελληνίδα επιστήμονας της Βοστώνης επιλέγει να ξεφεύγει από τη ρουτίνια με γυμναστική και περνώντας λίγο χρόνο με φίλους.
Η δημοσιότητα και η έκταση που πήρε η έρευνα της επιστημονικής ομάδας την ξάφνιασε λίγο. «Είναι κάτι πρωτόγνωρο για μένα διότι βρίσκομαι στην αρχή της καριέρας μου. Θεωρώ όμως τιμή μου να δουλεύω μαζί με αυτούς τους επιστήμονες. Αλλά και πολύ σημαντικό ότι η μελέτη και η έκταση που πήρε συνέβησαν τόσο νωρίς στην επιστημονική μου πορεία».
Οσο για τα οφέλη που προσφέρει η μελέτη της επιστημονικής ομάδας από τη Βοστώνη, η Εφη Μελίστα λέει πως μπορεί να μας βοηθήσει να μάθουμε «τι είναι αυτό που προστατεύει τους ανθρώπους που φτάνουν έως τα 100. Τι καθυστερεί την εμφάνιση ασθενειών που είναι συνηθισμένες στην τρίτη ηλικία όπως είναι οι καρδιακές παθήσεις ή η άνοια». Και συμπληρώνει πως εάν καταφέρουμε να μάθουμε τι είναι αυτό που προστατεύει τους αιωνόβιους θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε και όλους τους υπόλοιπους να έχουν πιο υγιή ζωή.
Του Μάνου Χαραλμπάκη, από αφιέρωμα της εφημερίδας ΤΑ ΝΕΑ, 17 Ιουλίου
Από nafpaktia.com