Ομιλία Φουσέκη στο συνέδριο της ΕΝΑΕ για τον Καλλικράτη

Κύριε Πρόεδρε, ήμουν από εκείνους που εξαρχής υποστήριζα
ότι η διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας δεν έπρεπε να εφαρμοστεί στην
τρέχουσα διοικητική περίοδο. Το υποστήριζα αυτό γιατί ήμουν σίγουρος -
όντας αυτοδιοικητικός για πολλά χρόνια- για τους παρακάτω δυο λόγους:
Πρώτον, ο χρόνος των έξι ουσιαστικών μηνών δεν είναι αρκετός
για την ωρίμανση και την εκπόνηση σωστού σχεδιασμού ενός τόσου μεγάλου
και δύσκολου εγχειρήματος. Και δεύτερον, ότι εν μέσω της πρωτοφανούς
κρίσεως την οποία διέρχεται η χώρα, το εγχείρημα δεν ήταν δυνατόν να
υποστηριχθεί επαρκώς οικονομικά, τόσο για την εφαρμογή όσο και για τη
λειτουργία του.
"Δεδομένου δε και του γεγονότος ότι όλες οι μεταρρυθμίσεις στην
Ελλάδα εμπεριέχουν εκ του σχεδιασμού και εν τη γενέσει τους το ... σύνθετο
φόβο της κεντρικής εξουσίας για την παραχώρηση αρμοδιοτήτων στον Α΄ και
ιδιαίτερα στον Β΄ βαθμό Αυτοδιοίκησης, αυτή η σιγουριά μου ήταν ακλόνητη.
Σήμερα αγαπητοί συνάδελφοι έχουμε μπροστά μας προς
διαβούλευση το τελικό προσχέδιο νόμου της επερχόμενης διοικητικής
μεταρρύθμισης της χώρας. Για κάποιον που είναι αμύητος στα χρονίζοντα


προβλήματα της ελληνικής διοίκησης και τις γενεσιουργές αιτίες των
στρεβλώσεων σε όλα τα επίπεδα που αυτά τα προβλήματα δημιουργούν, το
σχέδιο αυτό φαντάζει τουλάχιστον σαν μια καλή προσπάθεια. Αν σερβιριστεί
δε γαρνιρισμένο και με τη σαντιγί της εξοικονόμησης των 1,8 δις € ετησίως για
την εξοικονόμηση των πόρων, τότε μπορεί για τον αδαή που το ακούει από τις
τηλεοράσεις να γίνεται και ελκυστικό.
Αλήθεια, κοστολόγηση στα χοντρά του τι γλιτώνουμε από τον
«Καλλικράτη» έγινε. Κοστολόγηση του τι επιπλέον θα στοιχίσει η λειτουργία
του, με όλες τις δομές που είναι απαραίτητες για να λειτουργήσει το σύστημα
έγινε; Αυτό είναι και πολύ μεγάλο θέμα, δεν πρόκειται να σας απασχολήσω
στη συνέχεια. Για τους μυημένους όμως, το σχέδιο αυτό είναι καλό στα
φτιασίδια, αλλά πάσχει σημαντικά στην ουσία του.
Ας δούμε μερικά από τα βασικά, τα θεμελιώδη προβλήματα που
παρουσιάζει αυτό το προσχέδιο νόμου, θεσμικά, όροι και αρμοδιότητες, που
αυτά είναι και τα βασικά.
Αγαπητοί συνάδελφοι, θα ξεκινήσω από το μέγα θεσμικό θέμα
της αμέσου εκλογής των Αντιπεριφερειαρχών. Το θέμα αυτό είναι μέγιστο γιατί
είναι εξόχως πολιτικό. Είναι η καταγεγραμμένη πολιτική βούληση της
κεντρικής εξουσίας, που σήμερα εκφράζεται με την παρούσα κυβέρνηση, να
δημιουργήσει ένα θεσμό θνησιγενή εν τη γενέσει του.
Είναι η καταγραφή των φοβικών συνδρόμων της κεντρικής
εξουσίας σε σχέση με την πραγματική μεταρρύθμιση και τη δημιουργία
ισχυρών συνεκτικών και ομονοούντων αυτοδιοικητικών δομών στο Β΄ βαθμό.
Και ίσως –και μακάρι να διαψευστώ- είναι και το πρώτο βήμα της
αυτοκαταργήσεως στο μέλλον του θεσμού της "ευτεροβάθμιας
Αυτοδιοίκησης, μόλις δοθεί η ευκαιρία της αλλαγής του Συντάγματος.
Είναι κανένας μέσα σε αυτή την αίθουσα που πιστεύει ότι μπορεί
ο νεαρός θεσμός της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης να ενηλικιωθεί και αν
αποδώσει με φέουδα, καπετανάτα και δοβλέτια; Ποια περιφερειακή συνείδηση
μπορεί να σφυρηλατηθεί και τι ρόλο θα παίζει τελικά ο καθείς εκ των
εμπλεκομένων, όταν θα εκπροσωπεί με απευθείας εκλογή συγκεκριμένο
παλιό Νομό της Περιφέρειας; Ο Περιφερειάρχης σε αυτό το σύστημα τι ρόλο
θα παίζει;


Στο θέμα των πόρων. Άκουσα πριν με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον
την ομιλία του φίλου Νομάρχη του Πειραιά που δήλωσε καταρχήν
ικανοποιημένος με το 1 δις € που προβλέπεται ότι θα αποδοθεί στο Β΄ βαθμό
με το προσχέδιο του νόμου. Ποσό που προκύπτει αν κανείς μεταφράσει τα
ποσά που αναλογούν στο 4% του ΦΠΑ και στο 2,6% του φόρου εισοδήματος
των φυσικών και νομικών προσώπων. Όλα αυτά βέβαια υπό την προϋπόθεση
ότι θα εφαρμοστεί ο προϋπολογισμός.
Την ικανοποίησή του αυτή ο φίλος ο Γιάννης Μίχας τη στήριξε
στη σύγκριση που έκανε με το τι παίρνουν οι Νομαρχίες σήμερα. Προφανώς
σύγκριση ατυχή. Γιατί μία είναι η μοναδική σύγκριση που ενδιαφέρει εμάς και
τους πολίτες:
Η σύγκριση που χρησιμοποίησε ενδιαφέρει και εξυπηρετεί την
κυβέρνηση. Η σύγκριση που ενδιαφέρει εμάς και τους πολίτες είναι η
σύγκριση του 1 δις € που προβλέπεται να αποδοθεί στις Περιφέρειες με το
πραγματικό ποσό που απαιτείται για να ασκηθούν οι αρμοδιότητες που
αναλαμβάνουν οι Περιφέρειες, αν αυτές είχαν κοστολογηθεί. Γιατί τότε θα
βλέπαμε τι χρειαζόμαστε, τι παίρνουμε, τι θα μας λείψει, αν θα
εξακολουθήσουμε εμείς να παίζουμε το ρόλο του παρία και του ζητιάνου και
εάν οι πολίτες θα εξυπηρετούνται όπως πρέπει.
Αυτή είναι η σύγκριση, αγαπητέ συνάδελφε, που περιμένουμε ν
ακούσουμε από εσένα. Γιατί αυτά που είπες τα είπε και ο Υπουργός στην
τηλεόραση, γιατί έπρεπε να υποστηρίξει αυτό που παρουσίασε. Αυτό είναι
που μας ενδιαφέρει όμως;
Η απάντηση είναι ότι θα δοθούν μέχρι το 2014 που προβλέπεται
να ολοκληρωθεί ο επιχειρησιακός σχεδιασμός εφαρμογής της μεταρρύθμισης.
«Ζήσε Μάη να φας τριφύλλι δηλαδή», όπως όλοι γνωρίζουμε.
Και έρχομαι στο τελευταίο θέμα, αγαπητοί συνάδελφοι, στη
μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων. Ξέρετε, όλα αυτά τα χρόνια στην
Αυτοδιοίκηση, στην οποιαδήποτε νέα θεσμοθέτηση για οποιοδήποτε θέμα,
όταν ανεγίγνωσκα κάποιο καινούριο νομοθέτημα ή σχέδιο νόμου έτρεμα
μήπως στην τελευταία παράγραφο διαβάσω την πάγια έκφραση του
ανερμάτιστου, δυσκίνητου και αναποτελεσματικού κράτους μας, ότι «οι


λεπτομέρειές του θα ρυθμιστούν με Προεδρικά "ιατάγματα και Υπουργικές
Αποφάσεις».
"εν ξέρουμε όλοι τι σημαίνει αυτό; Κατά το δοκούν παραπομπή
στις καλένδες ή απίστευτη κοπτοραπτική, αναλόγως των συγκυριών και των
περιστάσεων. "εν σας τρομάζει αυτό; Είμαι σίγουρος ότι ό,τι και αν
ψηφίσουμε όλοι μας εδώ στο τέλος αυτής της ημέρας, ότι αυτό σας τρομάζει
όσο τρομάζει κι εμένα.
Για όλα τα προηγούμενα κυρίαρχα αλλά και για πολλά άλλα,
πιστεύω συνάδελφοι ότι έχουμε μπροστά μας ένα πολυφτιασιδωμένο σχέδιο
που πάσχει καθοριστικά στα σημεία που μας ενδιαφέρουν. "εν θέλω με αυτό
να υποβαθμίσω τη μεγάλη προσπάθεια που κατέβαλε ο Υπουργός των
Εσωτερικών για να το φτιάξει. Πιστεύω όμως ότι η υπάρχουσα συγκυρία και οι
χρόνοι που είχε στη διάθεσή του δημιούργησαν δυσκολίες ανυπέρβλητες και
εμπόδια αξεπέραστα.
Τέλος, αγαπητοί συνάδελφοι, θέλω να επιμείνω και εγώ στην
πρόταση του Νομάρχη Αθηνών για κλείσιμο των οικονομικών των
Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων -σε όσες ασφαλώς δεν υπάρχει πρόβλημα,
έτσι;- μέσα στο 2010. Γιατί όσοι έχουμε περάσει από τους "ήμους,
γνωρίζουμε καλά τον εφιάλτη των αυτοδιοικητικών και των αιρετών, τους
ετεροχρονισμένους καταλογισμούς δηλαδή. Παρακαλώ αυτό να αποτελέσει
κυρίαρχο θέμα με το οποίο θα ασχοληθεί η ΕΝΑΕ το προσεχές χρονικό
διάστημα.
Σας ευχαριστώ πολύ.