Η ομιλία της Γαζή στο 14ο Συνέδριο της ΕΝΑΕ

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΟΜΙΛΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΣ ΓΑΖΗ

ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΤΟ 14ο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
«Ισχυρή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση με αρμοδιότητες και πόρους»

ΣΑΒΒΑΤΟ 6 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010

Καλημέρα σας.

Αξίζουν μπράβο και στην Αυτοδιοίκηση και στην Κυβέρνηση, που σε μία εξαιρετικά δύσκολη στιγμή αποφασίσαμε να απαντήσουμε επιθετικά και δυναμικά, με μεταρρυθμίσεις που θα ... αλλάξουν τα δεδομένα, με μακρόπνοες πολιτικές και όχι με μιζέρια και με κοντόφθαλμα μέτρα.

Την κρίση, αγαπητοί συνάδελφοι, πρέπει να την δούμε σαν πρόκληση και σαν ευκαιρία

Γιατί αυτό θέλει ο τόπος

Αυτό χρειάζεται η χώρα.

Γιατί τώρα ο κόσμος μας ακούει.

Γιατί ο μηδενισμός και η άρνηση είναι το σημερινό πρόσωπο της συντήρησης.

Γιατί μόνο σε περιόδους κρίσεις μπορούν να γίνουν ανατρεπτικές παρεμβάσεις, μεταρρυθμίσεις με προοπτική, που θα στοχεύουν στο σήμερα, στο αύριο, στο μέλλον.

Αυτή πρέπει να είναι η απάντησή μας στην κρίση.

Συναδέλφισσες και συνάδελφοι, όλοι μας έχουμε ζήσει και έχουμε διαγνώσει τον υπερσυγκεντρωτισμό του ελληνικού κράτους και μας έχει κουράσει και σαν αιρετούς και σαν πολίτες. Είναι χαρακτηριστικός ο ορισμός του Τζορτζ Σάμουελ: «Δημόσια Διοίκηση είναι εκείνη η Διοίκηση που έχει ένα πρόβλημα για κάθε λύση». Και φυσικά ο μόνος που δεν φταίει γι’ αυτό είναι ο δημόσιος υπάλληλος και πολίτης.

Φταίει το συγκεντρωτικό γραφειοκρατικό σύστημα. Αυτό είναι το πρόβλημα, αυτό όλοι μας έχουμε επισημάνει. Όλοι μας έχουμε πειστεί, ότι έκλεισε ο α’ κύκλος των μεταρρυθμίσεων, ένας πράγματι ιστορικός κύκλος.

Έχουμε πειστεί ότι οι θεσμοί έχουν βαλτώσει και ότι υπάρχει ανάγκη ενός νέου κύματος μεταρρυθμίσεων.

Οφείλουμε εμείς οι άνθρωποι της Αυτοδιοίκησης να αναζητήσουμε τους νέους δρόμους, τα νέα οράματα, εάν πράγματι θέλουμε εμείς να είμαστε το ζωντανό κομμάτι της κοινωνίας, το αγωνιστικό « εγώ»της.

Η Αυτοδιοίκηση, η κοινωνία μας, η χώρα είναι ώριμη για την μεταρρύθμιση.

Η αποκέντρωση είναι το ζητούμενο.

Ο κατάλληλος πολιτικός χρόνος είναι τώρα. Και ο κατάλληλος πολιτικός φορέας είναι μία Κυβέρνηση που διαχρονικά έχει ταυτιστεί με τις μεγάλες και τολμηρές μεταρρυθμίσεις στο χώρο της Αυτοδιοίκησης.

Οφείλουμε όμως συνάδελφοι, όλοι να έχουμε και « πολιτική και θεσμική μνήμη». Και δεν θέλω να μιλήσω τώρα για τη θεσμοθέτηση των 13 Περιφερειών και της Αιρετής Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Πρέπει όμως να πούμε μερικά πράγματα καθαρά και ξάστερα, για όσα αρνητικά ακούστηκαν και μάλιστα τα επικαλέστηκε και ο πρώην Υπουργός, ο κ. Παυλόπουλος για τον «Καποδίστρια».

Το ισοζύγιο του «Καποδίστρια» είναι θετικό. Ήταν το πρώτο, το αποφασιστικό βήμα για τον ουσιαστικό εκσυγχρονισμό και τη δομική αλλαγή της χώρας.

Όσοι ζήσαμε και επιτρέψτε μου να σας πω, ότι σαν Πρόεδρος ΤΕΔΚ και Δήμαρχος Άμφισσας το έζησα εξαιρετικά έντονα εκείνη την εποχή το όλο ζήτημα, με εμπνευστή, αλλά και με το πείσμα του τότε Υπουργού Εσωτερικών του Αλέκου Παπαδόπουλου, προσπαθούσαμε να περάσουμε μία καινούργια αντίληψη, την αντίληψη της συνένωσης και κυριολεκτικά ματώσαμε.

Θυμάμαι χαρακτηριστικά, όταν ονόμασα τις 100 και πλέον Κοινότητες στο Νομό Φωκίδας, « Κοινότητες του Αυγούστου», οι αντιδράσεις ξέφυγαν από τα συνήθη όρια ευπρεπείας. Η αντίδραση τότε, ήταν ισχυρή και έσπασε, ήταν μια επιχείρηση για τα δεδομένα της εποχής « σοκ και δέος». Τότε πολεμήσαμε αντιλήψεις και νοοτροπίες. Τότε είχαμε να κάνουμε με την ψυχή και το συναίσθημα. Τώρα έχουμε να κάνουμε με τη λογική και το μυαλό. Τότε ξεχερσώθηκε το χωράφι, τώρα εμείς το σπέρνουμε.

Η υποδομή για τον «Καλλικράτη» που όλοι τώρα θέλουμε να γίνει ,η συναίνεση που υπάρχει, οφείλεται στον «Καποδίστρια». Και μάλιστα μην ξεχνάτε ότι όποια προσπάθεια γίνεται στην εποχή μας είτε να συνενωθούν αστυνομικά τμήματα, είτε σχολεία κλπ. φέρει το όνομα «Καποδίστριας».

Εμείς αλλάξαμε το όνομα. Προσωπικά πιστεύω ότι η συνέχεια στις πολιτικές θα πρέπει να τροφοδοτείται και σημειολογικά.

Θα έρθω σε κάποιους προβληματισμούς που έχω και οφείλω να καταθέσω για το σχέδιο αυτό.

Με τη Συνταγματική Αναθεώρηση, έγινε κάτι εξαιρετικά σημαντικό. Θωρακίστηκε ο θεσμός. Ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης πλέον δεν είναι τυπικός, είναι πολιτειακός, είναι αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτικού και διοικητικού συστήματος της χώρας.

Το δε πολιτικό σύστημα πρέπει να βρίσκεται σε ισορροπία, το όλο σύστημα εκπροσώπησης σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο πρέπει να βρίσκονται σε αρμονία και με τον τρόπο εκλογής και με τα επίπεδα, αλλά και το εύρος των αρμοδιοτήτων. Ο εκλογικός νόμος και ο «Καλλικράτης» έχουν άμεση σχέση, πρέπει να δένουν, πρέπει να κουμπώνουν.

Αγαπητές συναδέλφισσες και συνάδελφοι,

η αποκέντρωση δεν είναι απλά ένα διοικητικό μοντέλο. Είναι μια βαθιά πολιτική έννοια, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της δημοκρατίας. Είναι καθημερινή άσκηση δημοκρατίας.

Δεν μπορεί και δεν πρέπει να σταματά στην παραχώρηση εξουσίας από το κεντρικό κράτος στην περιφέρεια και στο Δήμο. Πρέπει να διατρέχει το όλο, να καταλήγει στον τοπικό Σύμβουλο και να έχει « τελικό δικαιούχο» τον πολίτη.

Αρκετά πια στα δημαρχοκεντρικά και νομαρχοκεντρικά συστήματα. Είναι μια χρυσή ευκαιρία ουσιαστικών τομών. Θεσμικά να οχυρώσουμε τα πολυπρόσωπα όργανα με αρμοδιότητες, ώστε να αποφύγουμε την υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων στο πρόσωπο του Περιφερειάρχη, που εκ των πραγμάτων θα είναι πανίσχυρος.

Αναβάθμιση, λοιπόν, των συλλογικών οργάνων έναντι των μονοπρόσωπων. Ας αποφασίσουμε με γνώμονα το γενικό συμφέρον και το μέλλον του θεσμού ας βγάλουμε από το κάδρο αυτό, το πρόσωπό μας. Πρέπει να εμπεδώσουμε και να το πάρουμε απόφαση, ότι μέσα από εδώ απ’ όλους εμάς που βρισκόμαστε εδώ, Περιφερειάρχες θα είναι από κανένας έως 13.

Αυτό φυσικά ,η αναβάθμιση, έχει να κάνει και με τον τρόπο εκλογής των Περιφερειακών Συμβούλων. Οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι πρέπει να εκλέγονται από την Περιφέρεια και όχι από τους Νομούς, για να έχουμε ένα ισχυρό πολιτικά Συμβούλιο και να έχουν αναφορά στο ίδιο εκλογικό σώμα με τον Περιφερειάρχη και όχι σε μέρος του.

Μην συγκρίνουμε τις δικές μας εκλογές με τις βουλευτικές. Εκεί ο νομοθέτης έχει προβλέψει ασφαλιστικές δικλείδες, προτάσεις μομφής, άρση εμπιστοσύνης κλπ. Στην Αυτοδιοίκηση όμως όποιος εκλεγεί θα εκλεγεί για 4 χρόνια. Και σ’ αυτό μη μου πείτε ότι έχω διαφορά με το σύντροφο τον κ. Μίχα γιατί κι αυτός στην ουσία αυτό είπε, η διαφορά μας είναι στα τέσσερα χρόνια εφαρμογής.

Επιπροσθέτως για το κύρος του θεσμού, τα πρόσωπα που θα λάβουν μέρος θα πρέπει να έχουν γνώση των προβλημάτων της περιφέρειας, άποψη για την ανάπτυξή της και εμβέλεια πέρα από τα στενά όρια του Νομού. Εξάλλου δεν εκλέγονται σαν μονοπρόσωπα όργανα, αλλά σαν μέλη ενός συλλογικού οργάνου. Το χρήμα, το « πολιτικό χρήμα» εννοώ, θα ξοδευτεί για το συνδυασμό και όχι για τα πρόσωπα. Και υπάρχουν λύσεις. Σοβαρός έλεγχος των εκλογικών δαπανών, περιορισμός εμφανίσεων στα Μέσα Ενημέρωσης κλπ.

Εξαίρεση μπορεί να υπάρξει για τις δύο μεγάλες Περιφέρειες, Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας, και φυσικά τα νησιά με την ιδιαιτερότητά τους, που τα μεγέθη τους ξεπερνούν τα συνήθη. Ο πληθυσμός των περισσότερων Περιφερειών κυμαίνεται 170.000 περίπου στα Ιόνια, έως 740.000 στην Περιφέρεια Θεσσαλίας. Δηλαδή όσο ο πληθυσμός κάποιων μεγάλων Δήμων, δεν έχουμε τίποτα τεράστιες περιφέρειες για να μας φοβίζει.

Μην ξεχνάμε επίσης ότι η εκλογή σε τοπικό, σε μικρότερο γεωγραφικό μέγεθος έχει μεγαλύτερους κινδύνους συναλλαγής και εξάρτησης. Τον κίνδυνο αυτό διαισθάνθηκες και η ΚΕΔΚΕ και στο ψήφισμα του συνεδρίου της ζητάει, οι Δημοτικοί Σύμβουλοι να ψηφίζονται από το σύνολο των ψηφοφόρων του Δήμου, που για να ερμηνεύσουμε, πολλοί Δήμοι, το επαναλαμβάνω, είναι πολύ μεγαλύτεροι απ’ αυτές που λέμε εμείς περιφέρειες. Οι περιφέρειες και οι δήμοι δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνουν ομοσπονδίες. Ο νέος θεσμός πρέπει να είναι και νέος και θεσμός.

Και έρχομαι κ. Πρόεδρε, σε ένα εξαιρετικά σημαντικό ειδικά για τους μικρούς νομούς θέμα. Εκτός από την εγγυημένη εκπροσώπηση των Νομών να μπουν και δύο άλλες προϋποθέσεις: Ότι κανένας Νομός δεν μπορεί να έχει μόνος του την πλειοψηφία και ότι οι μικροί Νομοί πρέπει να έχουν ένα bonus, το +1, για να μην συνθλίβονται από τους μεγάλους Νομούς.

Άρρηκτα δεμένο με τα παραπάνω, είναι και το πολύ σημαντικό ζήτημα της απόκτησης περιφερειακής συνείδησης και αντίληψης και μάλιστα στα νηπιακά βήματα αυτού του θεσμού. Πώς αλήθεια ο πολίτης θα αισθανθεί ότι κάτι άλλαξε; Πώς θα αισθανθεί πολίτης της περιφέρειας αν συνεχίσει να ψηφίζει « νομαρχιακούς συμβούλους», αν εκλέξει επικεφαλής πάλι το «Νομάρχη» έναν από τους υποψηφίους, με τη μόνη διαφορά ότι δεν θα είναι εξ αρχής γνωστό σ’ αυτόν; Ποια θα είναι η αλλαγή;

Ο δημόσιος διάλογος, η διαβούλευση έφερε στο φως ερωτήματα που νομίζαμε ότι είχαν απαντηθεί. Εξάλλου η μεταρρύθμιση είναι ένα εξαιρετικά σοβαρό ζήτημα για να το αφήσουμε μόνο στα χέρια των τεχνοκρατών. Οι απόψεις, τα ερωτηματικά και οι απαντήσεις σ’ αυτά τα τεχνικά, που είναι όμως και βαθιά πολιτικά ζητήματα εχουν και υπέρ και κατά.

Ας τα ξανά ζυγιάσουμε, γιατί στους συναδέλφους μας συζητιούνται έντονα θέματα, όπως, αφού οι Νομαρχίες θα είναι αποκεντρωμένα διοικητικά διαμερίσματα, γιατί θα πρέπει να έχουν επικεφαλής αιρετό και όχι υψηλόβαθμο και αυξημένου κύρους Διοικητικό Προϊστάμενο;

Μήπως μ’ αυτή τη διάταξη και οι αιρετοί θα απελευθερωθούν από τον άχαρο ρόλο της Διοίκησης και θα ασχοληθούν με τις κατ’ εξοχήν πολιτικές που έχουν να κάνουν με τις θεματικές αρμοδιότητες. Συγχρόνως αποτρέπεται και η σύγκρουση αρμοδιοτήτων μεταξύ χωρικών και τοπικών Περιφερειαρχών, κάτι που αν ισχύσει θα ταλανίσει το σύστημα.

Αν όμως θέλουμε να έχουν οι Νομαρχίες πολιτικό στίγμα, να είναι εκλεγμένος επικεφαλής, γιατί τότε δεν θα πρέπει να ακολουθήσουμε το μοντέλο της Υπερνομαρχίας, ώστε ο πολίτης να γνωρίζει τον επικεφαλής; Στο δε επιχείρημα της αποτυχίας του μοντέλου απαντούν. ‘ Τα προβλήματα της Υπερνομαρχίας δεν έχουν να κάνουν με τον τρόπο εκλογής, έχουν να κάνουν με τις αρμοδιότητες και τους πόρους».

Αυτά είναι ερωτήματα τα οποία τα βάζω στα πλαίσια της διαβούλευσης, Ο Υπουργός μας είπε, ότι μας θέλει συνδιαμορφωτές. Είναι προβλήματα που μας έχουν απασχολήσει και έχουμε πάρει τις αποφάσεις μας. Δεν μπορεί όταν όμως τίθενται από τους συναδέλφους μας, να τα απορρίψουμε χωρίς βάσανο.

Άλλα ανοιχτά θέματα είναι:

Ο θεσμός του Συνηγόρου. Ο Συνήγορος δεν μπορεί να είναι ούτε αιρετός, ούτε διοριζόμενος από το Συμβούλιο, θα έχουμε αποκλίνουσες λειτουργίες. Είναι προτιμότερο να είναι αποκεντρωμένη βαθμίδα του Συνηγόρου του Πολίτη που και το θεσμό θα ενδυναμώσει και αξιοπιστία θα παράγει και πρακτικά αποτελέσματα.

Η λειτουργία του Συμβουλίου να αποκτήσει χαρακτηριστικά λειτουργίας Κοινοβουλίου με ερωτήσεις, επερωτήσεις.

Να ληφθεί υπόψη ότι ο πληθυσμός κατά συντριπτική πλειοψηφία είναι ψηφιακά αναλφάβητος και επομένως θα πρέπει για την ενημέρωση, εξυπηρέτηση του πολίτη να προβλεφθούν και συμβατικοί τρόποι.

Τα προβλεπόμενα μέτρα διαφάνειας είναι στη σωστή κατεύθυνση, στόχος μας όμως είναι να ισχυροποιηθούν περισσότερο με τη διαδικασία των εσωτερικών ελέγχων.

Τέλος θα πρέπει να εκπονηθούν, εάν την 1η Ιανουαρίου του 2011 θέλουμε να είμαστε συνεπείς και να εξυπηρετηθούν οι πολίτες, θα πρέπει να εκπονηθεί ένα επιχειρησιακό σχέδιο για την μεταρρύθμιση που θα το προκηρύξει το Υπουργείο Εσωτερικών, 13 Περιφερειακά Σχέδια για τις 13 Περιφέρειες Επιχειρησιακά που θα προκηρυχθούν από τις τωρινές Περιφερειακές Διοικήσεις και είναι απαραίτητο και ένα επιχειρησιακό σχέδιο ανά Δήμο που μπορεί να προκηρυχθεί από τις Αναπτυξιακές Εταιρείες.

Μην ξεχάσουμε επίσης κ. Πρόεδρε, την ΕΝΑΕ σαν υπηρεσία. Το πώς οι εργαζόμενοι θα εξακολουθήσουν και τι μορφή θα έχει πλέον η καινούργια ΕΝΑΕ.

Τη συγκεκριμενοποίηση των συμμετεχόντων στο Συμβούλιο Διαβούλευσης για να μην μπορεί ο κάθε Περιφερειάρχης να επιλέγει όποιους του αρέσει σαν συμμετέχοντες.

Στην πορεία αυτή πιστεύω, ότι η μεταρρύθμιση πρέπει να είναι συνεχώς τροφοδοτούμενη διαδικασία

Το σύστημα να είναι απλό, λιτό και αποτελεσματικό.

Σχηματικά ¨

Κράτος επιτελικό,

Ανάπτυξη στην περιφέρεια,

Υπηρεσίες στο Δήμο.

Όχι πολλές βαθμίδες

Υπηρεσίες μιας στάσης για τον πολίτη.

Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στους Δήμους σταδιακά για να μπορέσουν να στελεχώσουν τις υπηρεσίες.

Τέλος το συνέδριό μας θα πρέπει να είναι όχι το τελευταίο, το προ τελευταίο, γιατί όταν η νομοθετική πρωτοβουλία πάρει τη μορφή σχεδίου νόμου θα πρέπει να γίνει έκτακτο συνέδριο για να πάρουμε στις οριστικές μας αποφάσεις.

Συναδέλφισσες και συνάδελφοι , από το χώρο της Αυτοδιοίκησης ποτέ δεν έλειψαν οι αγωνιστικές περγαμηνές, ήρθε τώρα το πλήρωμα του χρόνου οι αγώνες αυτοί να διοχετευτούν τη λεωφόρο της ανάπτυξης της χώρας.

Τα προβλήματα που έχει η χώρα μας, τα προβλήματα της Αυτοδιοίκησης λύνονται μόνο με μία μέθοδο, με περισσότερη Αυτοδιοίκηση. Ευχαριστώ.