Επάγγελμα, κουδουνάς

Επαγγέλματα που γίνονται με το χέρι και με μεράκι από ανθρώπους που είναι φορείς της ελληνικής παράδοσης παρουσιάζει το λεύκωμα «Επαγγέλματα που άντεξαν στο χρόνο» με φωτογραφίες του Δημήτρη Ταλιάνη και κείμενα του Πάνου Θεοδωρίδη που εξέδωσαν οι εκδόσεις «ΤΟΠΙΟ».
Τριάντα ένα επαγγέλματα που πια δεν ακούμε: καμπανάς, καραβομαραγκός, κουκλοποιός, σαγματοποιός, κουδουνάς, χαλκουργός, αγγειοπλάστης, οργανοποιός, γανωτής, ... .καροποιός, βυρσοδέψης, βαρελοποιός, λαμαρινάς, υφάντρα, καλαθοπλέκτης, σαρωθροποιός είναι μερικά από τα επαγγέλματα που παρελαύνουν από το λεύκωμα μέσα από συγκεκριμένα πρόσωπα και την ιστορία του καθενός. Ας δούμε το επάγγελμα του κουδουνά:

Απόσπασμα
Ο Μιχάλης Κουδουνάς, τέταρτη γενιά τεχνίτης, από οικογένεια που έφυγε από το Σούλι, κατέβηκε στα Γιάννενα, έχασε το παρόνομα «Βλάχος» και πήρε το «Κουδουνάς». Υπάρχουν τα μυτερά, τα στρογγυλά, τα πλακέ ή γιαννιώτικα κουδούνια. Άλλα έχουν δεκαπέντε νούμερα, ανάλογα το μέγεθος, άλλα είκοσι δύο.

Στην Κοζάνη ήρθαν, επειδή βόλευαν καλύτερα οι παραγγελίες -οι αποστάσεις έγιναν μικρότερες. Δούλευαν χοντρική, αν και πρόσφατα η δουλειά έπεσε. Κάλυπταν Θεσσαλία, Αμφιλοχία, Πάτρα.

Οι Αθηναίοι έπαιρναν κουδούνια από την Αμφισσα. Το εργαστήρι τους είχε και δεκατέσσερα άτομα συνεργείο, ενώ, τώρα: μεγαλώσαμε, δεν έχουμε και χέρια, πρώτα είχαμε και βοηθοί μας φέρναν νερό, μας φέρναν ρούχα, τώρα είμαι μούσκεμα δεν μπορώ να αλλάξω ρούχα στο σπίτι. Από τη δουλειά είναι, εντάξει μουντζούρηδες είμαστε. Τι να κάνουμε, η ζωή αυτά έχει.

Ο,τι κι αν έχει η ζωή, έχει και μπόλικη ιστορία. Τα ονόματα από τα εργαλεία ξεχάστηκαν (κάτι παράξενα σφυριά τα λέει ζούγλους, η λέξη είναι μεσαιωνική), αλλά αξέχαστη παραμένει η εμπειρία κατασκευής μιας κουδούνας: ο χαλκός υφίσταται πάνω από είκοσι πέντε «φάσεις» επεξεργασίας. Το αιτούμενο είναι να μεταμορφωθεί ένα φύλλο χαλκού ελάχιστων χιλιοστών σε μία καμπυλόσχημη φόρμα με διαφορετικές διατομές και να «κλείσει» με τέχνη, χωρίς να αφήνει ορατά ίχνη.

Η δουλειά της «κούρμπας» αυτής γίνεται σταδιακά. Με κυρίαρχη την έντονη σφυρηλάτηση, που ακολουθείται από ζέσταμα, σε μια εναλλαγή ανάμεσα στη φωτιά και στη δουλειά πάνω στην έτοιμη καμπύλη. Το τελικό μέγεθος είναι η κατάληξη αυτής της βασανιστικής επεξεργασίας. Αλλιώς η δουλειά μένει μισοτελειωμένη και η κουδούνα «χαλάει»...

...Κι όλα αυτά, με εργαλεία και 100 χρόνων και 120 χρόνων. Κάτω των 40 χρόνων εργαλείο δεν υπάρχει εδώ, τα φτιάχναν οι ίδιοι οι πατεράδες κι εμείς αυτά δεν τα πουλάμε, γιατί δεν μπορούμε να φτιάξουμε καινούργια...

Σοφία Ταράντου
Από ethnos.gr