«ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΜΕΤΑ»: ΕΙΚΑΣΤΙΚΟ ΔΡΩΜΕΝΟ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΕΛΦΩΝ Μετανάστες, μέτοικοι και ξένοι στο ίδιο μας το σπίτι

Οι «Δρόμοι τού Μετά» είναι ένα πρωτότυπο εικαστικό δρώμενο του Ανδρέα Σάββα και της Γιούλας Χατζηγεωργίου, που ασχολείται με το επίκαιρο και καυτό ζήτημα της μετανάστευσης μέσα από αρχαία κείμενα, σύγχρονα ντοκουμέντα και εικαστικό λόγο. Παρουσιάζεται απόψε στο πλαίσιο της 3ης Συνάντησης Νέων Δημιουργών, στη Διεθνή Συνάντηση Αρχαίου Δράματος στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.

Η δράση επιχειρεί να υπερβεί τη σύμβαση του διαχωρισμού θεατών-καλλιτεχνών ενεργοποιώντας το ενδιαφέρον και τη συμμετοχή. «Το θέμα που απασχολεί εδώ είναι πως η μετανάστευση μπαίνει στη σύγχρονη τέχνη. Δεν ισχυριζόμαστε πως ανακαλύψαμε την πυρίτιδα, υπάρχει ιστορικά η υπόθεση του ... Βλάση Κανιάρη. Απλά μας ενδιαφέρει ο τρόπος που πραγματεύεται κανείς τη μετανάστευση και σαν φαινόμενο και σαν προσωπική εμπειρία», εξηγεί η Μαρία Μαραγκού, κριτικός τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης. «Γι' αυτό και δεν επικεντρωνόμαστε μόνο στον οικονομικό μετανάστη, αλλά και στον μέτοικο και αυτόν που αισθάνεται ξένος στο ίδιο του το σπίτι».
Η προσφυγιά, ζήτημα πρακτικό αλλά και οντολογικό, οργανώνεται ως ζήτημα ανοιχτό και όχι ως δεδομένο. Οι δύο καλλιτέχνες, που έχουν στο παρελθόν εστιάσει σε ζητήματα της κοινωνίας αλλά και του εσωτερικού ξεριζωμού, συνεχίζουν μ' αυτή την έκθεση τον προβληματισμό τους πάνω στο «ανοίκειο».
Κατά μήκος του ιδιωτικού δρόμου του Συνεδριακού Κέντρου και για 100 μέτρα περίπου, στήνεται μια είσοδος, μια μεγάλη αγκαλιά, που οριοθετείται από το έργο του Ανδρέα Σάββα «Αγωγός Πόνου και Θεραπείας». Το έργο λειτουργεί σαν μια διαδρομή από σωλήνες-αγωγούς, που ακολουθεί την πορεία των προσφύγων και οι γάζες-επίδεσμοι χρησιμοποιούνται σ' αυτό συμβολικά, σαν ένα υλικό που φέρει μέσα του και τη θεραπεία και τον πόνο και μιλάει για το τραύμα και την επούλωση.
Πακεταρισμένη οικοσκευή, γλυπτό του Ανδρέα Σάββα που παραπέμπει στα πακέτα που στέλνουν οι μετανάστες στις πατρίδες τους"

«Η πορεία των μεταναστών, αλλά και όποιων μετακινούνται για οποιονδήποτε λόγο, είτε λόγω σύρραξης είτε λόγω οικονομικής ανάγκης, ξεκινάει για να θεραπεύσει μια κατάσταση αλλά φέρει μαζί της τον πόνο», μας εξηγεί ο Ανδρέας Σάββας. Στα δύο άλλα μεγάλα γλυπτά της πακεταρισμένης οικοσκευής του θέλησε να παραπέμψει με τα πλαστικά υλικά συσκευασίας στις εικόνες της πλατείας Αγίου Κωνσταντίνου, όπου οι μετανάστες μαζεύονται για να στείλουν τα ολόιδια συσκευασμένα πακέτα πίσω στην πατρίδα τους.
Στην αίθουσα εκθέσεων του Συνεδριακού Κέντρου και στο αίθριο προβάλλονται βίντεο και εγκαθίστανται ζωντανά γλυπτά της Γιούλας Χατζηγεωργίου. Σε μία από τις βιντεοσκοπημένες περφόρμανς η καλλιτέχνις φορά ένα παλτό φορτωμένο με σακιά γεμάτα άμμο, που σκίζει σιγά σιγά προσπαθώντας να απελευθερωθεί. «Ηθελα να δείξω τη δυσκολία της προσαρμογής των μεταναστών. Τη δυσκολία τους να κάνουν ακόμα και απλά, καθημερινά πράγματα. Το τεράστιο βάρος που σηκώνει καθένας τους κουβαλώντας σε έναν καινούργιο τόπο μόνο τα βάσανά του, τα οποία συνήθως επιδεινώνονται», μας λέει. Η Γιούλα Χατζηγεωργίου ακόμα υποβάλλει γλυπτά κεφάλια από αλάτι στο μαρτύριο της σταγόνας - με ορούς να στάζουν επάνω τους, αργά και βασανιστικά. Οπως μας εξηγεί, «παραπέμπει στο μαρτύριο, αλλά και στη φθορά και την αλλοίωση της ταυτότητας των μεταναστών και την αργή αλλά σταθερή απώλειά της».
Σε άλλο έργο της, παπούτσια μεταναστών, που έχει μαζέψει από διάφορες περιοχές, έχουν φωτογραφικά αποτυπώσει λεπτομέρειές τους που σχηματίζουν έναν συνεχή βηματισμό σημειωτόν. «Είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως μπορούμε οποιαδήποτε στιγμή να βρεθούμε στη θέση τους. Πράγμα που ως Κύπρια το έχω βιώσει, όταν ξαφνικά εκεί που κοιμόμασταν ξυπνήσαμε και έπρεπε να φύγουμε γιατί έρχονταν οι Τούρκοι. Το να περνάς ξαφνικά από μια εντελώς ομαλή κατάσταση σε μια άλλη. Ιστορικά, ειδικά στην Ελλάδα, μας αφορά ιδιαίτερα, παρά την ψευδαίσθηση του βολέματός μας».
Από enet