H βιομηχανία αλουμινίου και η στενή της σχέση με τον πόλεμο

H βιομηχανία αλουμινίου και η στενή της σχέση με τον πόλεμο…
«Ο πόλεμος δεν είναι μόνο τρομερός, είναι και τρομερά κερδοφόρος».

USIKuwait Απρίλιος 2007: Στρατιωτικά οχήματα σε στρατόπεδο του Αμερικανικού στρατού στο Κουβέιτ αναμένουν την αποστολή τους στη Μέση Ανατολή.

Μιλάμε για πολλές χιλιάδες τόνους αλουμινίου…
Πηγή: http://www.msc.navy.mil/sealift/2007/April/kuwait.htm
Όταν, στην ......προηγούμενη καταχώρηση γράφαμε για τις φυλές αυτοχθόνων της ανατολικής Ινδίας που απειλούνται με ξεριζωμό από τις εταιρείες εξόρυξης βωξίτη, «για να συντηρηθεί ο σπάταλος τρόπος ζωής του σύγχρονου “πολιτισμένου” ανθρώπου», σκεφτόμασταν αυτοκίνητα, μαγειρικά σκεύη και κουτάκια μπύρας. ΛΑΘΟΣ ΤΕΡΑΣΤΙΟ.

Θα έπρεπε να σκεφτόμαστε βόμβες, άρματα μάχης και στρατιωτικά ελικόπτερα. Ή τουλάχιστον και αυτά.

«Το αλουμίνιο έχει γίνει το πιο σημαντικό υλικό του σύγχρονου πολέμου. Καμία μάχη δεν είναι δυνατή και κανένας πόλεμος δεν μπορεί να διεξαχθεί επιτυχώς σήμερα, χωρίς να χρησιμοποιηθούν και να καταστραφούν τεράστιες ποσότητες αλουμινίου… Το αλουμίνιο είναι στρατηγικής σημασίας για την άμυνα… Το αλουμίνιο κάνει δυνατή την ύπαρξη πολεμικών και επιβατικών αεροπλάνων…
Το αλουμίνιο είναι απαραίτητο στα ατομικά όπλα, τόσο για την κατασκευή όσο και για την παράδοσή τους στο στόχο…
Το αλουμίνιο, τεράστιες ποσότητες από αυτό, κάνει τη διαφορά ανάμεσα στη νίκη και την ήττα…»
(Anderson, Dewey 1951. “Aluminum for Defence and Prosperity

Mια από τις βασικές, αν και κρυμμένες, κινητήριες δυνάμεις πίσω από την παραγωγή αλουμινίου είναι η βιομηχανία όπλων. Οι πιο ισχυρές και κερδοφόρες εταιρείες είναι αυτές που φτιάχνουν οπλικά συστήματα – που βαφτίζονται «αμυντικά» ή «διαστημικής τεχνολογίας» – και αυτές είναι οι καλύτεροι πελάτες των εταιρειών παραγωγής αλουμινίου.
ΛΙΓΗ ΙΣΤΟΡΙΑ…

Ενας λόγος για τη «στρατηγική αξία» του αλουμινίου είναι ο θερμίτης, μια εφεύρεση του 1901, που καθόρισε τη βίαια πορεία του αιώνα που πέρασε. Ενώ τα χυτήρια αλουμινίου απαιτούν κολοσσιαία ποσά ενέργειας για να σπάσουν τον ισχυρό δεσμό μεταξύ του αλουμινίου και του οξυγόνου στα μόρια του οξειδίου του αλουμινίου (αλουμίνας), ο θερμίτης αντιστρέφει αυτή τη διαδικασία: μια βόμβα είναι γεμάτη με οξείδιο του σιδήρου και σκόνη αλουμινίου. Όταν η βόμβα πυροδοτείται, το αλουμίνιο φτάνει στην υψηλή θερμοκρασία σχηματισμού του οξειδίου, ξαναδημιουργεί το δεσμό με το οξυγόνο, και η έκρηξη που ακολουθεί είναι τεράστια.

Αυτή ήταν η βάση για τις πρώτες χειροβομβίδες, για τις «εμπρηστικές βόμβες» του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και για τις ναπάλμ. Είναι επίσης η βάση για τις “daisy cutters” – βόμβες που χρησιμοποιήθηκαν από την Αμερικανική αεροπορία, από τους πολέμους του Βιετνάμ και της Κορέας μέχρι το Ιράκ. Το αλουμίνιο είναι επίσης απαραίτητο στην τεχνολογία των πυρηνικών πυραύλων (μεταξύ των οποίων και οι 30.000 πυρηνικές κεφαλές των ΗΠΑ).

«Ο πόλεμος ήταν καλός για την Alcoa». Η Alcoa (ALuminum COmpany of America) ήταν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς αλουμινίου στις αρχές του 20ου αιώνα. Η Alcoa «ανθισε» μεταξύ των δυο Παγκοσμίων Πολέμων, όταν το 90% της παραγωγής αλουμινίου πήγαινε σε στρατιωτικές χρήσεις. Το 1927, σε συνέδριο για τον Αφοπλισμό στη Γενεύη, η πληρωμένη προπαγάνδα των κατασκευαστών όπλων, απέτρεψε την υιοθέτηση ψηφίσματος από την Κοινωνία των Εθνών (ΚΤΕ) για να απαγορευθεί η πώληση όπλων για ίδιο ( εταιρικό) όφελος. Μετά την αποτυχία του συνεδρίου, ένας Βρετανός σχολιαστής σημείωσε: «Ο πόλεμος δεν είναι μόνο τρομερός, είναι και τρομερά κερδοφόρος».

Εκείνη την εποχή ήταν ευρέως γνωστό ότι οι εταιρείες όπλων έπαιζαν σημαντικό παρασκηνιακό ρόλο στην υποκίνηση των πολέμων. Πού είναι αυτή η κατανόηση τώρα;

Από την εποχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι εταιρείες παραγωγής αλουμινίου συνειδητοποίησαν ότι οι τύχες τους ήταν συνδεδεμένες με την παραγωγή όπλων και πυρομαχικών. Στη δεκαετία του 1930, το αλουμίνιο έγινε η βάση της κατασκευής των αεροσκαφών και καθώς η Γερμανία, η Βρετανία και οι ΗΠΑ άρχισαν να κατασκευάζουν χιλιάδες πολεμικών αεροσκαφών, οι εταιρείες αλουμινίου πραγματοποίησαν απίστευτα κερδη. Μετά τον πόλεμο, τα κέρδη από το αλουμίνιο υποχώρησαν σημαντικά, μέχρι που γνώρισαν ξανά θεαματική άνοδο με τους πολέμους της Κορέας, του Βιετνάμ και μια σειρά από πολέμους που υποκινήθηκαν από τις ΗΠΑ.

Η βιομηχανία αλουμινίου βρίσκεται στον σκληρό πυρήνα αυτού που ο Πρόεδρος Ντ. Αϊζενχάουερ αποκαλούσε «το στρατιωτικό-βιομηχανικό οικοδόμημα της Αμερικής», τη «μόνιμη πολεμική βιομηχανία» της χώρας. Η στρατηγική του αξία για τις εταιρείες όπλων είναι προφανώς ένας βασικός λόγος που το πραγματικό κόστος της παραγωγής αλουμινίου αποκρύπτεται και μεταβιβάζεται – στις χώρες που «φιλοξενούν» τα εργοστάσια αλουμινίου και στους πληθυσμούς τους.

Το Υπουργείο Άμυνας της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης των ΗΠΑ δημοσίευε λίστες στρατηγικών μετάλλων αμέσως πριν, κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά από κάθε πόλεμο του 20ου αιώνα. Η λέξη «στρατηγικό» έφτασε έτσι συνδέεται με την έννοια της στρατιωτικής αναγκαιότητας, αν και σήμερα μπορεί να έχει εφαρμογή και στον πολιτικό τομέα της οικονομίας.

Οι πόλεμοι του 20ου αιώνα, θερμοί και ψυχροί, οδήγησαν το Αμερικανικό Κονγκρέσσο στη θέσπιση νόμων και ομοσπονδιακής χρηματοδότησης για να ενισχυθεί η ανακάλυψη και εξόρυξη «στρατηγικών» μετάλλων που θα διατηρούνταν ως απόθεμα ασφαλείας έναντι των πιθανών ελλείψεων. Το αλουμίνιο αναγνωρίστηκε ως ένα από τα 4 «στρατηγικά μέταλλα» για την «αμυντική» βιομηχανία και οι ΗΠΑ άρχισαν να το αποθηκεύουν το 1950. Το στρατηγικό απόθεμα αλουμινίου έφτασε τα 2 εκατ. τόνους το 1963 και αναγνωρίστηκε ξανά ως προτεραιότητα κατά την πρώτη θητεία του Ρήγκαν το 1980.
ΑΥΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ. ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ;

Με τη συγχώνευση της Βρετανικής Rio Tinto και της Καναδικής Alcan (ALuminum CANada) δημιουργήθηκε ένας βιομηχανικός κολοσσός που είναι σήμερα η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής αλουμινίου στον κόσμο, ενώ η Alcoa που κυριάρχησε σε όλο τον 20ο αιώνα έμεινε στη δεύτερη θέση. Οι σχέσεις της Rio Tinto/Alcan με την πολεμική βιομηχανία, της χάρισαν επάξια τον τίτλο του “πολεμοκάπηλο του μήνα” (War Profiteer of the Month).

Οι μέρες της «εθνικής υπερηφάνειας» του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είναι πλέον παρελθόν για τους Αμερικανούς. Οι επόμενοι πόλεμοι, φανεροί και κρυφοί, ήταν πολύ λιγότερο «ευγενείς» – ήταν έως και ντροπιαστικοί. Το να μιλά κανείς για πόλεμο δεν θεωρείται πλέον «πολιτικά σωστό». Έτσι ο Λύκος ντύθηκε Κοκκινοσκουφίτσα και η πολεμική βιομηχανία μεταμφιέστηκε σε «αμυντική» και «αεροδιαστημική» (aerospace) βιομηχανία!

Ο Ronald Graham το 1982 υπολόγισε το ποσοστό του αλουμινίου που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία όπλων σε περίπου 30%. Όμως οι στατιστικές με την κατανάλωση αλουμινίου κατά τομέα της οικονομίας αφήνουν απ’έξω την κατασκευή όπλων. Ακόμα και όταν αναφέρεται ο «αμυντικός τομέας», τα νούμερα είναι εμφανώς «πειραγμένα» μια και πολλές στρατιωτικές χρήσεις μεταμφιέζονται σε πολιτικές («κατασκευές», «μεταφορές» κ.λ.π.) και δεν λαμβάνεται υπ’οψιν η διατήρηση «στρατηγικών αποθεμάτων».
Σύμφωνα με το Industry Canada, από όπου και το διάγραμμα, τέσσερις είναι οι βασικοί τομείς χρήσης του αλουμινίου: μεταφορές, συσκευασίες, κατασκευές και παραγωγή ηλεκτρισμού. Την ίδια ακριβώς εικόνα δίνει και η European Aluminium Association. Τα Απάτσι και τα Σινούκ είναι προϊόντα της φαντασίας μας. Αν πιστέψει κανείς τις στατιστικές θα οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι δεν γίνεται πλέον παραγωγή οπλικών συστημάτων και άρα δεν υπάρχει πια πόλεμος!Στρατιωτικά ελικόπτερα; Δεν υπάρχουν…

Μάλλον βρίσκονται στον τομέα των “μεταφορών”!


Ας επιστρέψουμε στην πραγματικότητα: εκτιμάται ότι οι ετήσιες στρατιωτικές δαπάνες (στρατιωτικός εξοπλισμός και υπηρεσίες) ανέρχονται σε πάνω από 1 τρις δολάρια ετησίως, που αντιστοιχεί σε 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ). Οι (φανερές) πωλήσεις οπλικών συστημάτων από τις 100 μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου ανήλθαν σε $315 δις το 2006. Οι εξαγωγές όπλων από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία προς τον Τρίτο Κόσμο παρουσίασαν μικρή κάμψη μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, αλλά σήμερα βρίσκονται πάλι στα επίπεδα της εποχής του Ψυχρού Πολέμου. Οι ΗΠΑ είναι μακράν ο μεγαλύτερος προμηθευτής οπλικού υλικού, με 36% των παγκόσμιων πωλήσεων και ακολουθείται από τη Ρωσία, τη Βρετανία, τη Γερμανία και την Κίνα (http://en.wikipedia.org/wiki/Arms_industry). Η Βρετανία, αν και έκλεισε τις περισσότερες από τις βιομηχανίες παραγωγής όπλων κατά την εποχή της Θάτσερ, κράτησε τους πλέον επικερδείς τομείς της «άμυνας» και της «διαστημικής τεχνολογίας» σαν ακρογωνιαίους λίθους της οικονομίας της.

Είναι προφανές ότι οι στατιστικές μας δουλεύουν και μάλιστα χονδροειδώς. Αφού υπάρχει ζήτηση, είναι βέβαιο ότι υπάρχει και προσφορά. Ένα βασικό εργαλείο για τη συσκότιση του τοπίου είναι η μετονομασία της πολεμικής βιομηχανίας σε «αεροδιαστημική» και «αμυντική» – διότι βέβαια οι «δημοκρατικές» χώρες της Δύσης που παράγουν όπλα δεν μπορούν ποτέ να είναι επιτιθέμενες… Οι εταιρείες όπλων σπανίως είναι γνωστές ως τέτοιες, διότι παράγουν και προϊόντα για πολιτική χρήση.

Η Alcan είναι ο βασικός προμηθευτής της European Aerospace and Defense and Space (EADS) με έδρα τη Γαλλία, που παράγει στρατιωτικά ελικόπτερα, πυραύλους και δορυφόρους, καθώς τα πολεμικά αεροσκάφη Eurofighter Tycoon, Mirage F1, EF18 Hornet. Άλλη μια Γαλλική εταιρεία, η Dassault παράγει μια σειρά από μαχητικά τζετ – που όλα απαιτούν τεράστιες ποσότητες αλουμινίου. Η Boeing πάλι παράγει βομβαρδιστικά, τα στρατιωτικά ελικόπτερα Απάτσι και Σινούκ και άλλα λιγότερο γνωστα προϊόντα που μας ομορφαίνουν τη ζωή, όπως τις «βόμβες μικρού διαμετρήματος» (‘Small Diameter Bomb) και συστήματα καθοδήγησης για «έξυπνες βόμβες» (Joint Direct Attack Munition). Και πάει λέγοντας. Μια ενδιαφέρουσα λίστα των σύγχρονων κατασκευαστών οπλικών συστημάτων μας δίνει η Wikipedia εδώ.

Το αλουμίνιο αποτελεί το 80% του βάρους του κύτους ενός τζάμπο-τζετ και των περισσότερων άλλων αεροσκαφών. Αν και το ποσοστό του αλουμινίου στα αεροσκάφη έχει μειωθεί, τα σύνθετα κράματα του αλουμινίου που χρησιμοποιούνται έχουν αυξηθεί, μαζί με μια ολόκληρη καινούρια γκάμα προϊόντων που αναμιγνύουν το πετρέλαιο και τα πλαστικά με το αλουμίνιο. Αυτά τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, τα κράματα και τα σύνθετα προϊόντα είναι απαραίτητα για τα αεροσκάφη, τους πυράυλους και τους δορυφόρους, όπως και για τα πολεμικά πλοία και τα άρματα μάχης. Και είναι πανάκριβα. Με άλλα λόγια, η στρατιωτική ισχύς είναι βασική κινητήριος δύναμη για τη βιομηχανία παραγωγής αλουμινίου και σημαντική πηγή κέρδους, τώρα όπως και παλαιότερα.

Πόσο αλουμίνιο χρησιμοποιείται και καταστρέφεται στους πολέμους του Ιράκ και του Αφγανιστάν; Πόσα κέρδη αποφέρουν αυτοί οι πόλεμοι στους παραγωγούς αλουμινίου και στις βιομηχανίες όπλων; Πίσω από τις εταιρείες όπλων βρίσκονται οι μεταλλευτικές εταιρείες και οι έμποροι μετάλλων. Κάθε κάλυκας βλήματος που χρησιμοποιείται στους πολέμους πρέπει να αντικατασταθεί από έναν νέο, φτιαγμένο από πρωτογενές μέταλλο. Όσο πιο γρήγορα «καταναλώνεται» το στρατιωτικό υλικό, τόσο αυξάνεται το εμπόριό του.

alcan O όμορφος, αποστειρωμένος κόσμος της Alcan… Ο πόλεμος είναι μόνο στη φαντασία μας!

Ο πόλεμος είναι πιθανότατα η πλέον κερδοφόρα επιχείρηση για τους παραγωγούς αλουμινίου, αν και τα συμβόλαια και οιστατιστικές που το αποδεικνύουν εδώ και πολύ καιρό δεν είναι προσβάσιμες. Παράλληλα αυξάνεται διαρκώς η χρήση αλουμινίου από άλλες βιομηχανίες (αυτοκίνητοβιομηχανία, κατασκευές κ.λ.π.) οι οποίες ευνοούνται από την προνομιακή μεταχείριση της πολεμικής βιομηχανίας, πράγμα που ισοδυναμεί με έμμεση επιδότηση.

Το περιβαλλοντικό και το ανθρώπινο κόστος από την τεράστια σε κλίμακα εξόρυξη βωξίτη και από τα κολοσσιαία έργα παραγωγής ενέργειας για να ικανοποιηθούν όλες αυτές οι “ανάγκες”, είναι ανυπολόγιστο και θα το εξετάσουμε σε επόμενο κείμενο.
Τα ιστορικά στοιχεία έχουν ληφθεί από το:“Double Death: Aluminium’s Links with Genocide Revealed”, March 2006
by Felix Padel and Samarandra Das, for Economic and Political Weekly,
Από Antigold