Σπύρος Λύτρας

Ο Σπύρος Λύτρας γεννήθηκε στην Ιτέα Φωκίδας το 1971. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης, με την Τέτα Μακρή και τον Στέλιο Κουπέγκο, από την οποία αποφοίτησε το 1999 με άριστα.
Ο Σπύρος Λύτρας εμπνέεται από πρόσωπα οικεία ανδρών και γυναικών που συναντάμε στην καθημερινή μας ζωή, σε συνδυασμό με φανταστικά στοιχεία που ο ζωγράφος επινοεί από υπερρεαλιστικά μοντέλα ενός κόσμου με δύναμη μεταφυσική και σαγηνευτική εικόνα.

Ο Μαγικός Υπερρεαλισμός του Σπύρου Λύτρα

Ανδρικές ή γυναικείες φιγούρες, ζευγάρια που αγκαλιάζονται ή φιλιούνται, ορθάνοιχτα μάτια μικρών παιδιών ή ώριμων ανδρών που αδηφάγα παρατηρούν, αδέσποτα σκυλιά που καρτερικά υπομένουν, ανθρωπόμορφα πιόνια που καραδοκούν σε φανταστικές σκακιέρες, πλοία που αναχωρούν, τραίνα που χάνονται στο βάθος του ορίζοντα, το απέραντο γαλάζιο της ελληνικής θάλασσας, πλακόστρωτες ταράτσες νεοκλασικών σπιτιών με φοίνικες και ... λουλούδια, κατακόκκινες στέγες σπιτιών σε γνώριμες επαρχιακές πολιτείες: αυτό είναι το εικαστικό σύμπαν του Λύτρα.

Όμως ο καθένας οφείλει να είναι προσεκτικός μπροστά στο έργο του ζωγράφου, ιδιαίτερα όταν το όραμά του συνδιαλέγεται έντονα με το υπαρκτό, το εικονιστικά πραγματικό. Τα φαντασιακά στοιχεία στο έργο του Λύτρα αυτονομούνται σε τέτοιο βαθμό που μπορεί να υποστηριχτεί ότι αντιπροσωπεύουν ένα παράλληλο σύμπαν, έναν ονειρικό κόσμο που εμπνέεται από το συλλογικό ασυνείδητο.

Τα πινέλα του καλλιτέχνη ποτέ δεν παραλείπουν να υπερτονίσουν το γενεσιουργό αίτιο της παραγωγής τους: ο Λύτρας είναι πρωτίστως ζωγράφος και διαχειρίζεται τα μορφοπλαστικά του στοιχεία με πλήρη επίγνωση της ιστορικής παράδοσης του υλικού του. Δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς στο έργο του ζωγράφου εξπρεσιονιστικές επιρροές, αφαιρετικές προθέσεις, έντονους φορμαλιστικούς πειραματισμούς, μετακυβιστικές διαθέσεις και συμβολιστικές προεκτάσεις. Ακόμη αναγνωρίσιμα είναι τόσο στοιχεία του Γερμανικού ρεαλισμού του μεσοπολέμου όσο και γνώριμες επινοήσεις των καλλιτεχνών του σουρεαλισμού.

Η πολυμορφική επιλεκτικότητα του Λύτρα, η οποία βασίζεται στην αφηγηματική νοσταλγία και την ιστορική εκλεκτικότητα, παγιωμένες τεχνικές του ώριμου μεταμοντερνισμού, πετυχαίνει να δημιουργήσει ένα ιδιότυπο μορφικό σύμπαν, το οποίο αναδεικνύει τις ιδιαιτερότητες ενός πρωτότυπου μαγικού υπερρεαλισμού.

Στα έργα εκείνα όπου οι ανθρώπινες φιγούρες προβάλλονται η μία πάνω στην άλλη, ο ανθρωπιστής Λύτρας επιτυγχάνει, ακριβώς εξαιτίας της ονειρικής διαφάνειας των περιγραμμάτων, να δημιουργήσει ένα παλίμψηστο ανθρώπινων μορφών που τροφοδοτεί δημιουργικά κι ελπιδοφόρα τη φαντασία του θεατή.

Ο Λύτρας διαθέτει υπομονή και επιμονή, απαραίτητες αρετές για ένα ζωγράφο που στοχεύει να κατακτήσει μέσα από τη σχεδιαστική δεινότητα τη μορφολογική συνέπεια ενός οράματος που αποδεικνύεται φιλόδοξο σε ζωγραφική ποιότητα, πλούσιο σε στοχαστική διάθεση, απροσμέτρητα βαθύ σε συναισθηματικότητα και απόλυτα επινοητικό σε φαντασιακή διαύγεια.

Χρήστος Π. Μιχαλόπουλος
Ιστορικός Τέχνης