Με αφορμή τις παλιές φωτογραφίες που μας συλλέγουμε αυτό τον καιρό για να δημιουργήσουμε μια μικρή φωτογραφική έκθεση στο μέλλον ενδιαφέρθηκα να μάθω κάποια πράγματα για το μυστήριο του γάμου και την διαδικασία τέλεσής του στο χωριό μας κατά τις δεκαετίες 1950-1960 ή και νωρίτερα. Πηγή των όσων γράφω είναι τα πεθερικά μου.
Οι γάμοι κυρίως γίνονταν από προξενιό το οποίο αναλάμβαναν οι συγγενείς του γαμπρού που έπρεπε να βολιδοσκοπήσουν την κατάσταση πριν αποφασίσουν να στείλουν το προξενιό ...
στην νύφη. Χαρακτηριστικό είναι ότι πολλές νύφες του χωριού είναι από γειτονικά χωριά όπως τα Μαραζιά ή η Μακρυνή.
Κατά την διάρκεια του αρραβώνα το ζευγάρι έμενε ο καθένας στο σπίτι του και οι επαφές περιορίζονταν μόνο στις τυχόν επισκέψεις του γαμπρού στο σπίτι της νύφης. Η και σε κλεφτά μυστικά ραντεβού.
Την Τετάρτη το βράδυ πριν τον γάμο «έπιαναν τα προζύμια». Έβαζαν δηλαδή στην μέση του κεντρικού δωματίου του σπιτιού ένα σκαφίδι και δίπλα ένα τσουβάλι με αλεύρι και μία σήτα. Ο καθένας κοσκίνιζε λίγο αλεύρι μέσα στο σκαφίδι έριχνε και κέρματα και ευχόταν στο ζευγάρι. Από το αλεύρι αυτό γίνονταν οι «πρεβέδες» , τα ψωμιά του γάμου.
Την Παρασκευή γίνονταν τα προικιά της νύφης όπου ιδιαίτερη σημασία έδιναν στο μπαούλο με τα «ασπρικά» , τα εσώρουχα της νύφης. Εκεί κατά τα έθιμο όποιος από την οικογένεια του γαμπρού πήγαινε να πάρει το μπαούλο, έπρεπε και να πληρώσει και μάλιστα γίνονταν και ένα μικρό παζάρι. Μέσα στις υποχρεώσεις της νύφης ήταν και κάποια λευκά είδη για την οικογένεια του γαμπρού, ασπρόρουχα , κάλτσες, σεντόνια. Τα προικιά τα έπαιρναν την Παρασκευή ή ακόμη και ανήμερα του γάμου.
Το Σάββατο το βράδυ η κάθε οικογένεια γλεντούσε στο σπίτι της με τους συγγενείς της.
Ο γάμος γινόταν πάντα Κυριακή πρωί. Ο γαμπρός με την συνοδεία των συγχωριανών του πήγαιναν στο χωριό της νύφης για να τελεστεί το μυστήριο. Ο γαμπρός και η συνοδεία του ήταν επάνω σε άλογα που ήταν σκεπασμένα με ολόλευκα σεντόνια και στα χαλινάρια τους ήταν δεμένα λευκά μαντίλια. Έτσι κατευθύνονταν προς το χωρίο της νύφης. Όσο περισσότερα άλογα συμμετείχαν στην πομπή του γάμου τόσο μεγαλύτερο κύρος προσέδιδαν στον γάμο.
Κάποιος από την συνοδεία του γαμπρού, που τον ονόμαζαν «συγχαρικιάρη» πήγαινε στο σπίτι της νύφης και έπαιρνε ως δώρο ένα μαξιλάρι που το πέταγε η νύφη βγαίνοντας από το πατρικό της σηματοδοτώντας το ότι έφευγε από τους γονείς της και πήγαινε στο νέο της σπιτικό.
Τα γλυκά και οι μπομπονιέρες ήταν προετοιμασία της νύφης και εννοείται πως όλα ήταν χειροποίητα. Αμέσως μετά το μυστήριο ακολουθούσε χορός έξω από το προαύλιο της εκκλησίας και μετά φαγητό στο σπίτι της νύφης. Το απόγευμα γινόταν η επιστροφή στο χωριό και μάλιστα η νύφη ήταν πάντα επάνω σε λευκό άλογο του οποίου το χαλινάρι το κρατούσε κάποιος πεζός κατά την διάρκεια όλης της διαδρομής.
Μπαίνοντας η νύφη στο σπίτι του συζύγου της την περίμενε ένα μικρό αγόρι στο οποίο περνούσε γύρω από το λαιμό του μια κουλούρα, ένδειξη γονιμότητας και αντανακλούσε βέβαια και την αντίληψη της εποχής το πρώτο παιδί να είναι αγόρι. Στην πόρτα του σπιτιού η μητέρα του γαμπρού μέλωνε το νεόνυμφο ζευγάρι και έδινε στην νύφη να πετάξει τέσσερα μήλα προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Στα μήλα είχαν μπήξει κέρματα που συμβόλιζαν την γονιμότητα και την ευδαιμονία. Το γλέντι συνεχιζόταν όλο το βράδυ μέχρι το πρωί. Τα δώρα ήταν είτε κάποια χρηστικά αντικείμενα ή ακόμη παλιότερα συνέβαλαν οι χωριανοί για το φαγητό και το κρασί της γιορτής.
Την επόμενη του γάμου πολλά ζευγάρια συνήθιζαν να πηγαίνουν στο Αίγιο ή την Ναύπακτο για να βγάλουν την νυφική τους φωτογραφία.
Ο τελευταίος παραδοσιακός γάμος που έγινε στο χωριό, τουλάχιστον με την συνοδεία αλόγων , που ήταν περίπου 60, ήταν του Ευθυμίου και την Αικατερίνης Κούτρα το 1968 μιας και μετά άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους τα αυτοκίνητα.
Σας επισυνάπτω σχετική φωτογραφία από γάμο του 1962
http://www.elea-fokidos.gr/forum/viewtopic.php?f=3&t=31
Το Χριστόψωμο, ψωμί που τρώμε αποκλειστικά την ημέρα των Χριστουγέννων, φτιάχνεται στις ημέρες μας από λίγες παραδοσιακές νοικοκυρές. Το Ψωμί είναι διακοσμημένο με μικρά επιμέρους κομματάκια ψωμί που ονομάζονται "αρνάκια" και συμβολίζουν τα ζώα των κτηνοτρόφων καθώς επίσης και με σταφίδες , αμύγδαλα και καρύδια που είναι οι καρποί της γης. Το κόβει με το κεφάλι του "ο επικεφαλής" της οικογένειας και παλιότερα ανάλογα με το αν κοβόταν το ψωμί περισσότερο από την αριστερή ή την δεξιά πλευρά σήμαινε ...
Με αφορμή τις παλιές φωτογραφίες που μας συλλέγουμε αυτό τον καιρό για να δημιουργήσουμε μια μικρή φωτογραφική έκθεση στο μέλλον ενδιαφέρθηκα να μάθω κάποια πράγματα για το μυστήριο του γάμου και την διαδικασία τέλεσής του στο χωριό μας κατά τις δεκαετίες 1950-1960 ή και νωρίτερα. Πηγή των όσων γράφω είναι τα πεθερικά μου.
Μεγάλο Σάββατο πρωί και πολλοί συγχωριανοί απάντησαν στο κάλεσμα του Συλλόγου να συμμετάσχουν στην Δενδροφύτευση.
Το πρώτο δενδράκι πότισαν συμβολικά ο πρόεδρος του Συλλόγου και όλοι οι μικροί Βελενικιώτες που σίγουρα αυτή η εμπειρία θα αποτελεί γλυκιά ανάμνηση όταν μεγαλώσουν.
